تحلیل تلفیقی بازنمایی خشونت در سریال‌های شبکۀ نمایش خانگی با استفاده از رویکردهای بارت (1968)، فیسک (2005) و فرکلاف (2003)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ولی عصر«عج»، رفسنجان، ایران

2 دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش به بررسی بازنمایی خشونت در سریال‌های شبکۀ نمایش خانگی ایران می‌پردازد و از چارچوب تلفیقی نشانه‌شناسی جان فیسک (2005) و رولان بارت (1968) همراه با تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف (2003) بهره می‌گیرد. در این مطالعه، هفت سریال شامل «پوست‌شیر»، «یاغی»، «قورباغه»، «زخم‌کاری»، «نهنگ‌آبی»، «می‌خواهم زنده بمانم» و «سیاوش» از منظر میزان و تنوع خشونت مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که خشونت کلامی با 39.4% بیشترین فراوانی را در نماهای تحلیل‌شده دارد و این موضوع در سریال‌هایی مانند «نهنگ آبی» و «زخم کاری» به وضوح قابل مشاهده است. خشونت در این سریال‌ها نه تنها به‌ عنوان پدیده‌ای فیزیکی و فردی، بلکه به‌ عنوان یک پیام اجتماعی و فرهنگی نیز مطرح شده است. در سطح توصیف، سازندگان سریال‌ها از شیوه‌های مختلفی مانند انتخاب واژگان خاص، ویژگی‌های دستوری و ساخت‌های متنی پیچیده برای بازنمایی خشونت استفاده کرده‌اند. در سطح تفسیر و تبیین، خشونت به‌ عنوان ابزاری برای نقد اجتماعی و بررسی روابط قدرت، هویت و روان‌شناسی شخصیت‌ها مطرح شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، فصل اول سریال‌های شبکۀ نمایش خانگی را بر اساس نشانه‌شناسی فیسک و بارت و تحلیل گفتمان فرکلاف بررسی می‌کند. این پژوهش ضمن ارائۀ بینشی عمیق دربارۀ نقش خشونت در تولید معنا و پیشبرد داستان، به تحلیل دقیق عناصر بصری، صوتی و روایی در بازنمایی خشونت می‌پردازد و نشان می‌دهد که شبکۀ نمایش خانگی نه تنها بازتاب‌دهندۀ برخی از نیازها و دغدغه‌های اجتماعی است، بلکه در شکل‌دهی و بازتولید گفتمان‌های فرهنگی و اجتماعی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Integrated Analysis of Violence Representation in Home-Video-Network Series: Applying Barthes (1968), Fiske (2005), and Fairclough’s (2003) Approaches

نویسندگان [English]

  • Hossein Bazoubandi 1
  • Ehsan Mohammadi 1
  • Mohammad Hasanshahi Raviz 2
1 Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Iran
2 Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study examines the representation of violence in Iranian Home-Video Network television series through a combined framework of semiotics by John Fiske (2005) and Roland Barthes (1968), alongside Norman Fairclough’s critical discourse analysis (2003). The research analyzes seven series—Pust-e Shir , Yaghi , Gorbagheh , Zakhm-e Kari , Nahang-e Abi , Mikham Zendeh Beman , and Siavash —focusing on the frequency and diversity of violence. Results indicate that verbal violence dominates with 39.4% prevalence in the analyzed scenes, prominently observed in series such as Nahang-e Abi and Zakhm-e Kari. Violence in these series is portrayed not merely as a physical or individual phenomenon but as a social and cultural message. At the descriptive level, producers employ techniques such as specific vocabulary, grammatical features, and complex textual structures to depict violence. At the interpretive and explanatory levels, violence serves as a tool for social critique, exploring power dynamics, identity, and character psychology. This research, using a descriptive-analytical method, examines the first season of series from the Home-Video network based on Fiske and Barthes' semiotics and Fairclough's discourse analysis. The study offers profound insights into the role of violence in meaning-making and narrative progression, meticulously analyzing visual, auditory, and narrative elements. It further demonstrates that the Home-Video Network platform not only reflects societal concerns but also actively shapes and reproduces cultural and social discourses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation Of Violence
  • Semiotics
  • Home-Video
  • Critical Discourse Analysis
آقاگل زاده، فردوس. (1399). راهبردهای زبانی در بازنمایی خشونت در ژانر درام اجتماعی فیلم‌های فارسی. نامه هنرهای نمایشی و موسیقی، (21)، صص 27-45. ‌
حسینی، ساسانی، و نظر دنیوی. (1395). تحلیل نشانه‌شناسی اجتماعی فیلمنامة آژانس شیشه‌ای. زبان پژوهی، 8(18)، صص 55-75.‎
خالق پناه کمال. (1387). ﻧﺸﺎﻧﻪ فیلم ﺷﻨﺎﺳﻲ و تحلیل : ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ فیلم ﻻکﭘﺸﺖها پرواز می کنند. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 4(12)، صص 163-182.
دانسی، مارسل. (1396]1946[). نشانه‌شناسی رسانه‌ها. ‌نشر نی.
داوود منیر، محمد و بادغیسی، سمیه و صالحی، عبدالکبیر و کاوه، علی احمد.(1388). خشونت خانوادگی: عوامل و راهکارهای مقابله با آن. کتابخانه الکترونیکی امید ایران.
دهقانی، نوید. (1402). بررسی علل افزایش رویکرد مخاطبان تولیدات فرهنگی و هنری منتشر شده توسط پلتفرم‌های نمایش خانگی (مطالعه موردی: سرویس‌های پخش آنلاین تولیدات موسسات فیلمنت، فیلیمو و نماوا). مطالعات میان‌رشته‌ای هنر و علوم انسانی، (15)2، 11-25.
قره داغی، فرناز و سعداللهی، بابک، و گهربخش، محمد. (1401). بازنمایی خشونت نمادین علیه زنان در سینمای اصغر فرهادی: مطالعه‌ای در نظریه بی‌ادبی کلامی کالپپر. پژوهش‌نامه زنان، 13(42)، صص 185-149.
مارکوس، رابر. (1391). پرخاش و خشونت در نوجوانی. ‌ترجمه دکتر علی کاظمی. تهران: انتشارات زیتون سبز.
مجیدی، ستاره و اسکندری، غزاله. (1395). نشانه شناسی فیلم «جامه‌دران» بر اساس دیدگاه رولان بارت. فصلنامه پازند، 12(46-47)، صص 59-74.‎
محمودی بختیاری، بهروز و سلیمیان، سمیه. (1395). بررسی بی‌ادبی کلامی در نمایش‌نامه صیادان. جستارهای زبانی، 7(1)، صص129-149.‎
محمودی، بهارک، و ملک‌پایین، فاطمه. (1403). مطالعه چگونگی و دلایل کاربران ایرانی در استفاده از پلتفرم‌های داخلی نمایش خانگی. فصلنامه علمی جامعه، فرهنگ و رسانه، (51)13، 69-98. https://doi.org/10.22034/SCM.2024.434448.1712
     مرادی، علیرضا و زمانی، طوبی وکاظمی، علی. (1391). سینما و تفاوت: بررسی نشانه شناختی فیلم «عروس آتش». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1(4)، صص 131-153.‎
معظمی، شهلا. (1383). جرم‌شناسی خشونت خانگی و همسرکشی در سیستان و بلوچستان. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 2(2)، صص 39-53.
هاشم خانلو، محمدحسن و بشیر، حسن. (1403). بازنمایی سینمایی بافت سیاسی ایران؛ تحلیل گفتمان انتقادی فیلم «آژانس شیشه ای»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 19(72)، صص 253-278.
 
Barthes, R. (1968[1]). Elements of Semiology. Hill and Wang.
Barthes, R. (1968[2]). Image, Music, Text. Fontana Press.
Barthes، R. (1957). Mythologies (A. Lavers, Trans.). Hill and Wang.
Bourdieu, P. (1986[1]). Habitus, code et codification. Actes de la recherche en sciences sociales64(1), 40-44.
Bourdieu, P. (1986[2]). The Forms of Capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). Greenwood.
Bourdieu, P. (1991). Language and symbolic power. Harvard University Press.
Fairclough, N. (2003). Analyzing Discourse: Textual Analysis for Social Research.Routledge.
Fiske, J. (1990/2005). Introduction to Communication Studies. Routledge.
Fiske, J. (2005). Understanding Popular Culture. Routledge.
Gee, J. P. (2011). An introduction to discourse analysis: Theory and method (3rd ed.). Routledge.
Hall, S. (1997). Culture and power. Radical Philosophy86(27), 24-41.
Johnson, R. (2010). “The Aestheticization of Violence in Contemporary Cinema.” Master's thesis, New York University.
Low, J., & Sanders, T. (2022). A comprehensive analysis of literary sources on sexual violence: Books, scholarly articles, and newspapers.
Propp, V. (1928/1968). Morphology of the Folk-Tale. Trans. Laurence Scott. Austin: U of Texas.
Saussure, Ferdinand de. (1916). Course in General Linguistics. Edited by Charles Bally and Albert Sechehaye, translated by Wade Baskin. London: Fontana Press.