زبان‌شناسی گویش‌های ایرانی

1. اسم‌ مکان‌های بی‌نشان در ساخت کده‌نام‌های ترکیبی ایران و کاربرد آنها

مجید طامه

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 1-24

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.37254.1199

چکیده

جای‌نام‌ها یا نام مکان‌های جغرافیایی را به‌لحاظ نوع به سه دستۀ شیب‌نام‌ها یا نام پستی و بلندی‌های زمین، آب‌نام‌ها یا نام عوارض جغرافیایی که به آب‌ها اشاره دارند، و کده‌نام‌ها یا نام مناطق مسکونی ... بیشتر جای‌نام‌ها یا نام مکان‌های جغرافیایی را به‌لحاظ نوع به سه دستۀ شیب‌نام‌ها یا نام پستی و بلندی‌های زمین، آب‌نام‌ها یا نام عوارض جغرافیایی که به آب‌ها اشاره دارند، و کده‌نام‌ها یا نام مناطق مسکونی تقسیم می‌کنند. جای‌نام‌ها نیز بخشی از واژگان هر زبانی به‌شمار می‌آیند و همان قواعدی که در دستور زبان دربارۀ واژه‌های عمومی به‌کار می‌رود دربارۀ آنها نیز صدق می‌کند. جای‌نام‌ها را به‌لحاظ صرفی می‌توان به دو دستۀ ساده و پیچیده تقسیم کرد. جای‌نام‌های ساده آن واژه‌هایی‌اند که فقط از یک تکواژ تشکیل شده‌اند. اما جای‌نام‌های پیچیده به سه دستۀ مشتق، مرکّب و مشتق‌ـ‌مرکّب تقسیم می‌شوند. جای‌نام‌های مرکّب یا ترکیبی واژه‌هایی‌اند که دست‌کم در ساخت آنها دو واژۀ مستقل و معنی‌دار وجود دارد. در این‌گونه جای‌نام‌های مرکّب معمولاً معنای یکی از دو واژۀ حاضر در ترکیب اندکی تغییر می‌یابد و به‌تدریج و در اثر استفادۀ زیاد به‌صورت یک تکواژ یا سازۀ جای‌نام‌ساز درمی‌آید. در جای‌نام‌های ایران این سازه‌های جای‌نام‌ساز نقش عمده‌ای را دارند و کاربرد آنها در ساخت جای‌نام‌ها بیشتر از وندهای اشتقاقی جای‌نام‌ساز است. در کده‌نام‌های ایران سازه‌های جای‌نام‌ساز متفاوتی به‌کار رفته است. در این تحقیق به آن سازه‌های جای‌نام‌سازی پرداخته شده که از دستۀ اسم مکان‌های بی‌نشان به‌شمار می‌آیند. برای این منظور، این سازه‌های جای‌نام‌ساز در کده‌نام‌های ترکیبی از دو دیدگاه صرفی و معنایی بررسی شده‌اند.

2. واژه بست در کردی کلهری ایلامی

حبیب گوهری؛ مهدی مهدی زاده؛ غلامحسین کریمی دوستان؛ طیبه خوشبخت

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 25-51

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.35784.1182

چکیده

واژهبستها واحدهای زبانی حد واسط بین واژه و وند هستند که هم بعضی از خصوصیات واژه و هم بعضی از ویژگیهای وند را دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی واژهبست در گویش کردی کلهری ایلامی صورت گرفته است. این ... بیشتر واژهبستها واحدهای زبانی حد واسط بین واژه و وند هستند که هم بعضی از خصوصیات واژه و هم بعضی از ویژگیهای وند را دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی واژهبست در گویش کردی کلهری ایلامی صورت گرفته است. این بررسی به روش توصیفی- تحلیلی است که دادههای آن با مراجعه به منابع متعدد گویش کردی کلهری ایلامی و نیز شم زبانی نگارندگان این تحقیق تهیه شده است. الگوهایی که برای تشخیص این واژهبستها در این مقاله بهکار برده شده‌اند، همان معیارهایی هستند که شقاقی (1374) برای بررسی و طبقهبندی تکواژهای وابسته در زبان فارسی از زوییکی و پولوم (1983) اقتباس کرده است. بررسی دادههای این پژوهش نشان میدهد که واژه‌بستهای این گویش عبارتند از: ضمایر شخصی پیبستی، افعال ربطی، نشانۀ مفعول، نشانۀ معرفه، نشانۀ نکره، نشانۀ ماضی بعید و نشانۀ مجهول. در میان این واژهبستها، واژهبستهای ضمیری (ضمایر شخصی) نقش مطابقه‌ای دارند. همچنین، یافته‌های پژوهش حاضر نشان میدهند که می‌توان از الگوی زوییکی و پولوم (1983) به عنوان ابزاری علمی و البته مناسب برای تشخیص و مطالعۀ واژهبستهای زبان کردی استفاده کرد. نکتۀ تازه و دستاورد جدید این پژوهش شناسایی واژهبست «ɥ» به عنوان نشانۀ معین در فعل ماضی بعید و نیز استفاده از واژهبست « jâ» برای مجهول است.

3. هماهنگی واکه‌ای در ترکی همدانی: بررسی میزان اعتبار انگاره‌های بهینگی

وحید صادقی؛ عباس دلاوری

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 53-81

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.35638.1180

چکیده

در این مقاله، هماهنگی واکهای در ترکی همدانی در چارچوب انگارههای انطباق مشخصه‌ها، سازگاری محلی، گسترش، گستره و سازگاری از طریق تناظر در نظریۀ بهینگی بررسی می‌شود. به این منظور، دادههایی متناسب ... بیشتر

4. دوگان‌سازی در زبان لاری

لیلا دیانت

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 83-105

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.35126.1166

چکیده

دوگان‌سازی یکی از موضوعات مهم در مطالعات زبانی در زبان‌های مختلف است. دوگان‌سازی نوعی فرایند ساخت واژه است که تمام یا بخشی از پایه نسخه‌برداری می‌شود و برای نشان‌دادن مفاهیمی از جمله توزیع، جمع، ... بیشتر

5. فرانقش‌های بینافردی و تجربی در متن روایی زبان راجی (رایجی) بَرزُکی

مرضیه صناعتی؛ مهناز طالبی دستنایی

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 107-133

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.32860.1115

چکیده

در تحلیل حاضر بندهایی از زبان رایجی بَرزُکی از منظر دو فرانقش بینافردی و تجربی ارائه می‌شود و قصد بر آن است تا تحلیل‌های معنابنیان نظریة نقش‌گرای هلیدی دربارة این گونة زبانی سنجیده شوند که مانند بسیاری ... بیشتر در تحلیل حاضر بندهایی از زبان رایجی بَرزُکی از منظر دو فرانقش بینافردی و تجربی ارائه می‌شود و قصد بر آن است تا تحلیل‌های معنابنیان نظریة نقش‌گرای هلیدی دربارة این گونة زبانی سنجیده شوند که مانند بسیاری از گویش‌ها یا زبان‌های محلی تنها دارای صورت گفتاری و محاوره‌ای هستند. بدین منظور، با توجه به فرانقش بینافردی، فاعل، خودایستا و نوع بندها و بر اساس فرانقش‌ تجربی، بسامد و نوع فرایندهای زبان راجی بَرزُکی مورد بررسی قرار می‌گیرند. زبان رایجی (راجی) بَرزُکی از زبان‌های در خطر ایران است که در شهر بَرزُک (50 کیلومتری شهر کاشان) به آن تکلم می‌شود. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده‌های آن از مصاحبة شفاهی با یک گویشور زن بومی 83 ساله و دوگویشور مرد بومی82 و 64 ساله بَرزُکی به دست آمده است. نتایج به دست آمده بیان‌گر آن است که از مجموع 35 بند پیاده‌شده از داستان شفاهی با موضوع سیل بزرگ 60 سال پیش این شهر، در فرانقش تجربی فرایند مادی با 66% (23 فعل) رخداد، پربسامدترین فرایند است. درصد رخداد سایر فرایندها عبارت است از: رابطه‌ای 20% (7 فعل)، ذهنی 8% (3 فعل)، فرایند رفتاری 3% (یک فعل)، کلامی 3% (یک فعل) و وجودی 0%. تحلیل فرانقش بینافردی این بندها نشان می‌دهد که از میان 35 بند، 34 بند خبری و یک بند امری می‌باشد و فاعل در 33 بند غایب و تنها در دو بند فاعل، گویندة بند است. همچنین از 35 فعل موجود در این بندها 33 بند دارای فعل گذشته (28 فعل گذشتة ساده و 5 فعل گذشتة استمراری) و 2 بند دارای زمان حال هستند.

6. بررسی فرایند تبدیل در کردی کلهری

الهام کرمی؛ شجاع تفکری رضایی؛ عامر قیطوری

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 135-154

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.37691.1206

چکیده

تبدیل فرایندی است که مقولۀ واژگانی[1] واژه را بدون هیچ تغییری در صورت آن تغییر می‌دهد. در پژوهش حاضر فرایند تبدیل در کردی کلهری مطالعه می‌شود. اهدافی که در این پژوهش به آن پرداخته می‌شود؛ تعیین مقوله‌های ... بیشتر تبدیل فرایندی است که مقولۀ واژگانی[1] واژه را بدون هیچ تغییری در صورت آن تغییر می‌دهد. در پژوهش حاضر فرایند تبدیل در کردی کلهری مطالعه می‌شود. اهدافی که در این پژوهش به آن پرداخته می‌شود؛ تعیین مقوله‌های واژگانی شرکت‌کننده در فرایند تبدیل و تعیین جهت[2] آن‌ها است؛ همچنین نشان خواهیم داد کدام‌یک از رویکردهای مجاز طرح‌واره‌های رویداد[3] دیرون[4] (1999) و بازفهرست[5] لیبر[6] (2005، 2004، 1992) قادر است داده‌های کردی کلهری را تببین کند. داده‌ها از دو فرهنگ کردی «خوه‌رهه‌لات» ‌کریم‌پور (1380) و «باشور» جلیلیان (1385) استخراج شده است؛ برای تعیین مقوله‌های واژگانی شرکت‌کننده در فرایند تبدیل، ابتدا فرایندهای مشابه این فرایند شناسایی و کنار گذاشته شدند؛ بعد از تعیین مقوله‌های واژگانی، جهت آن‌ها بر‌اساس معیار معنایی تعیین گردید؛ سپس داده‌ها در چارچوب دو رویکرد مجاز و بازفهرست تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان‌دهندۀ وجود فرایند تبدیل در سه مقولۀ اسم، صفت و فعل است؛ جهت آن هم به‌صورت تبدیل اسم به فعل، تبدیل صفت به فعل و تبدیل فعل به اسم است. علاوه‌براین، از دو رویکرد مذکور، رویکرد مجاز قادر است که داده‌های این گویش را تبیین کند. [1] lexical category [2] directionality [3] event schema metonymy [4] Dirven [5] relisting [6] Lieber

7. پیکانی، از گویش‌های مرکزی ایران در جرقویۀ اصفهان

اسفندیار طاهری؛ مریم نیکبخت

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 155-179

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.35667.1181

چکیده

پیکانی یکی از گونه‌های گویش جرقویه‌ای است که در جنوب شرقی اصفهان در روستای پیکان صحبت می‌شود. این گویش در کنار گویش‌هایی مانند گزی، سدهی ورزنه‌ای و یهودیان اصفهان در زیرشاخۀ جنوبی از گویش‌های مرکزی ... بیشتر پیکانی یکی از گونه‌های گویش جرقویه‌ای است که در جنوب شرقی اصفهان در روستای پیکان صحبت می‌شود. این گویش در کنار گویش‌هایی مانند گزی، سدهی ورزنه‌ای و یهودیان اصفهان در زیرشاخۀ جنوبی از گویش‌های مرکزی قرار می‌گیرد. این مقاله با رویکردی توصیفی به توصیف واجشناسی همزمانی و تاریخی و دستور این گویش پرداخته است، بر پایۀ پیکرۀ زبانی که نگارندگان مقاله از این گویش در زمستان 1397 فراهم کرده‌اند. بررسی واجشناسی این گویش آنچنان که در این مقاله انجام گرفته است، نشان می‌دهد که پیکانی ویژگیهای آوایی شمال‌غربی را به خوبی نشان می‌دهد و در دگرگونی‌های آوایی متأخر نیز با دیگر گویش‌های مرکزی هماهنگ است، هرچند ویژگی‌های آوایی‌ای یافته است که آن را نه تنها از گویش‌های مرکزی بلکه از دیگر گویش‌های جرقویه‌ای متمایز ساخته است. دستور پیکانی با گویش‌های شاخۀ جنوبی هماهنگ است و از جهت نداشتن مادۀ مجهول، جنس دستوری و ساخت ویژه برای زمان آینده به روشنی از گویش‌های شاخۀ شمال شرقی مانند جوشقانی و میمه‌ای متمایز می‌شود، با این همه ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد که در دیگر گویش‌های مرکزی دیده نمی‌شود، مانند ساخت جدید معرفه‌ساز، پسوند نشانۀ نمود ناکامل که به پایان فعل افزوده می‌شود و صورت‌های خاصی که برای ضمیر اشاره به کار می‌رود.

8. تحول تاریخی برخی واج‌ها در تالشیِ مرکزی

محمود جعفری دهقی؛ شیماء جعفری دهقی

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 181-193

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.37553.1203

چکیده

تالشی در شمار زبان‌های حاشیۀ دریای خزر است که خود به شاخۀ غربی زبان‌های ایرانی تعلق دارد. این زبان بر اساس کاربرد جغرافیایی، دارای سه گویش اصلیِ شمالی، مرکزی و جنوبی است. این گویش‌ها در امتداد کرانه‌های ... بیشتر

9. بررسی آرایش‌ سازه‌ها و ارتباط آن با ساخت اطلاع در گویش گیلکی لاهیجانی

آسیه ربیعی پور سلیمی؛ هنگامه واعظی

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 195-225

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2021.37464.1204

چکیده

پژوهش حاضر ترتیب سازههای اصلی و عملکرد مبتدا و کانون را با تأکید بر نگاه گفتمانی به نقشهایی مانند گوینده، شنونده، صحنة گفتمان و زمینة ‌کلامی در گویش لاهیجانی بررسی میکند. این بررسی ... بیشتر پژوهش حاضر ترتیب سازههای اصلی و عملکرد مبتدا و کانون را با تأکید بر نگاه گفتمانی به نقشهایی مانند گوینده، شنونده، صحنة گفتمان و زمینة ‌کلامی در گویش لاهیجانی بررسی میکند. این بررسی در چارچوب پیشنهادی ارتشیک‌شایر (2007) و ویلی (1997) به موضوع میپردازد. هدف این پژوهش، تعیین ترتیب سازه در گویش لاهیجانی و چگونگی تعامل آن با ساخت اطلاع است. مکالمات گویشوران بومی به مدت هشت ساعت ضبط و جمعاً 800 جمله گردآوری شد. گویش گیلکی لاهیجانی گویشی است فعل پایان که بیش‌ترین فراوانی SOV (صورت بینشان) را نشان میدهد. ترتیب سازهها آزاد و جزو زبانهای غیرترتیبی است. چهار نوع مبتدای صحنه (پنهان در بافت)، دائمی/ موقت، چندتایی و تهی در این گویش شناسایی شدند. برای تعبیر جملات، حضور حداقل یک مبتدا برای تفسیر جمله الزامی است. مبتداها، اطلاعاتی هستند که میتوانند هم در ابتدا و هم در انتهای جملات ظاهر شوند. همچنین دو نوع کانون تقابلی و محدود شناسایی شدند. بافت و شرایط کلامی، مبتدا یا کانون‌بودن را تعیین میکنند؛ پس هم مبتدا و هم کانون میتوانند تقابلی باشند. گویش لاهیجانی (در شکل نشان‌دار خود) هم دارای ترتیب سازه آزاد و انعطاف‌پذیر و هم دارای ساخت اطلاع آزاد و انعطاف‌پذیر است که در آن عوامل نحوی و ساخت اطلاع توسط نیت کاربردی گوینده جابه‌جا می‌شوند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که عامل اصلی برای این جابه‌جایی و انعطاف‌پذیری در جملات نیت کاربردی گوینده است.

10. واژه‌بست در گویش طالقانی

موسی میرزائی؛ بهزاد رهبر؛ محمدرضا اروجی

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 227-249

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.34750.1162

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تعیین و توصیف واژه‌بست‌های گویش طالقانی بر اساس الگوی زوئیکی و پولوم (1983) است. زوئیکی و پولوم ملاک‌های متعددی را برای متمایزکردن کلمه از واژه‌بست ارائه می‌دهند. این ملاک‌ها مبین ... بیشتر هدف از پژوهش حاضر، تعیین و توصیف واژه‌بست‌های گویش طالقانی بر اساس الگوی زوئیکی و پولوم (1983) است. زوئیکی و پولوم ملاک‌های متعددی را برای متمایزکردن کلمه از واژه‌بست ارائه می‌دهند. این ملاک‌ها مبین آن هستند که واژه‌بست‌ها در مقایسه با کلمات، خصوصیاتی را شبیه به وندها (بیش‌تر وندهای تصریفی) از خود به نمایش می‌گذارند. این تحقیق به صورت توصیفی– تحلیلی است و 20 نفر از گویشوران طالقانی روستای «کیاده» در آن مشارکت داشته‌اند. سن شرکت‌کنندگان بین 30 تا 80 سال می‌باشد و تمایز جنسی نیز لحاظ نشده است. گویشوران از سنین مختلف و شامل افراد بی‌سواد و تحصیل‌کرده می‌باشند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که واژه‌بست‌های گویش طالقانی به دو دستة ساده و ویژه تقسیم می‌شوند. واژه‌بست‌های ساده شامل 2 واژه‌بست /-e/ نشانة مفعولی و /-e/ متمم‌ساز می‌باشند. واژه‌بست‌های ویژه نیز شامل هفت واژه‌بست می‌باشند که عبارتند از /-o/ نشانة عطف، /-am/ معادل «هم» در زبان فارسی، /-e/ معرفه‌ساز، /-i/ اضافه، /-â/نشانة تأکید، «فعل‌های پی‌بستی» و «ضمایر پیوسته». مقالة حاضر نشان می‌دهد که می‌توان از الگوهای زوئیکی و پولوم (1983) به عنوان ابزاری علمی و مناسب جهت تشخیص و مطالعة واژه‌بست‌های گویش طالقانی استفاده کرد. به منظور بررسی و طبقه‌بندی تکواژهای وابسته در گویش طالقانی، هفت آزمون از آزمون‌های پیشنهادی زوئیکی و پولوم (1983) انتخاب شدند. آزمون‌های انتخابی به سه گروه آوایی، صرفی و نحوی تقسیم شدند و برای بررسی و شناسایی واژه‌بست‌ها در گویش طالقانی ابتدا همة تکواژهای وابستة این گویش گردآوری و به کمک آزمون‌های گفته‌شده، سنجیده شدند.

11. تحلیل اشتقاق و تصریف فارسی در چارچوب صرف تابع‌های صیغگانی

طاهره قطبی کریمی؛ فائزه ارکان؛ آزیتا عباسی

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 251-276

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.37177.1198

چکیده

در برخی انگاره‌های صرفی با اتخاذ رویکرد صیغگانی در تحلیل اشتقاق و تصریف، تمایز سنتی میان تصریف و اشتقاق کم‌رنگ شده‌اند و تابع‌های صیغگان‌ که نقش قواعد صرفی را به عهده دارند، بر پایۀ هر واژه در تصریف ... بیشتر در برخی انگاره‌های صرفی با اتخاذ رویکرد صیغگانی در تحلیل اشتقاق و تصریف، تمایز سنتی میان تصریف و اشتقاق کم‌رنگ شده‌اند و تابع‌های صیغگان‌ که نقش قواعد صرفی را به عهده دارند، بر پایۀ هر واژه در تصریف و واژه‌سازی اعمال می‌شوند. در نظریه‌های استنباطی- بازنمودی هم‌چون نظریۀ صرف تابعهای صیغگانی استامپ (2001) که رویکردی واژه‌بنیاد دارند، وجود صیغگان اشتقاقی نیز به موازات صیغگان تصریفی تأیید شده است. مسئلۀ اصلی این پژوهش این است که چگونه میتوان در زبان فارسی فرایندهای اشتقاقی و تصریفی را با توجه به معیارهای صرف تابعهای صیغگانی با رویکرد صیغگانی مقایسه و تحلیل کرد. هدف از تحلیل صیغگانی روشن‌شدن سازمان‌بندی واژگان است تا نمایش صریحی از روابط مستقیم و غیرمستقیم بین صورت‌های یک واژه را نشان دهد. بدین‌ منظور، شماری از فعل‌های فارسی، مشتقات و صورت‌ کلمات تصریف‌شده و روابط بین آن‌ها بر اساس این معیارها بررسی و تحلیل شده‌اند. علاوه بر این، شبکۀ واژگانی بر اساس مدل بیچر (2004) برای صیغگان‌ اشتقاقی مبتنی بر پایۀ فعل فارسی ارائه شد. مهم آن‌که، در این پژوهش دو رویکرد همسوی استامپ (2001) و بیچر (2004) را تلفیق کرده‌ایم تا در تحلیل صرفی فارسی، علاوه بر کاربرد رویکرد صیغگانی استامپ (2001)، روابط بین کلمات مشتق و مفاهیم صیغگانی را نیز بر طبق مدل بیچر (2004) صریح‌تر تعریف و تبیین کنیم. شواهد نشان می‌دهد که عملکرد رویکرد صیغگانی به اشتقاق و تصریف (و سازوکارهای آن)، البته با درجات متنوعی از قاعده‌مندی صوری و انسجام معنایی، تقریباً یکسان است و فقط در برخی ویژگی‌ها تفاوت دارند که ناشی از نقش‌های متفاوت این دو می‌باشد. همچنین، در تحلیل صیغگانی واژهبنیاد، مسئلۀ عدم تقارن یک به یک میان صورت و معنا رفع می‌شود که تحلیل تکواژبنیاد را به چالش می‌کشد، چرا که کلیت یک صورتگاه معرّف یک معنا است.

12. بررسی فرایندهای واجی حذف و درج در گویش شهرستان رابُر بر مبنای نظریة بهینگی

مرادعلی سلندری رابری

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، صفحه 277-299

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2021.35828.1185

چکیده

این پژوهش فرایندهای حذف و درج در گویش شهرستان رابُر را بر مبنای نظریة بهینگی و به روش توصیفی-تحلیلی بررسی و تحلیل می‌کند. برای بررسی امکان تحلیل این فرایندها بر مبنای نظریة بهینگی در گویش رابُر، ... بیشتر

1. دوگان‌سازی در زبان لاری

لیلا دیانت

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 83-105

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.35126.1166

چکیده

2. تناوب سببی و ضدسببی در زبان کردی (گویش سورانی)

شاهین احمدی‌شاد؛ یادگار کریمی؛ غلامحسین کریمی دوستان؛ محمد صدیق زاهدی

دوره 4، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 219-241

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.34472.1157

چکیده

مسئلة تناوب سببی و ضدسببی در کانون پژوهش‌های نظری در حوزة ساختار موضوعی در سطح روابط نحو و معناشناسی قرار دارد. در تبیین این تناوب، دو دیدگاه عمدة گذراییزدایی و سببیسازی بر این عقیده هستند که دو ... بیشتر

3. تحلیل اشتقاق و تصریف فارسی در چارچوب صرف تابع‌های صیغگانی

طاهره قطبی کریمی؛ فائزه ارکان؛ آزیتا عباسی

دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 251-276

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.37177.1198

چکیده

4. بررسی فرایندهای کشش جبرانی و حذف در گویش کُرمانجی با تأکید بر نظریة مورایی

طاهره قطبی کریمی؛ محمدجواد حجازی؛ مینا مهدیخانی

دوره 4، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 1-25

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2018.28176.1080

چکیده

«کُردی» یکی از زبان‌های پرگویشور در چهار کشور است. این زبان در ایران و در استان‌هایی نظیر کردستان، ایلام، کرمانشاه، همدان، آذربایجان غربی و شمال خراسان دارای لهجه‌های گوناگونی است که دو گویش ... بیشتر

5. ترتیب ‌واژه‌ در ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بهبهانی ‌از‌ منظر‌‌ رده‌شناسی ‌زبان

شهرام گرامی

دوره 4، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 133-165

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.33590.1133

چکیده

بهبهانی متعلق به شاخة جنوبی زبان‌های ایرانی غربی است که به لحاظ رده‌شناسی «ترتیب واژه» کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. شهر بهبهان در جنوب شرقی استان خوزستان قرار دارد. مردم این شهر به بهبهانی گفت‌وگو ... بیشتر

1. بررسی هم‌نامی و نقش‌های مختلف تکواژ وابستة "-æ" در کردی‌ ملکشاهی

آمنه کریمی؛ حبیب گوهری؛ غلامحسین کریمی دوستان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مرداد 1399

http://dx.doi.org/10.22099/jill.2020.36747.1193

چکیده

هم‌نامی پدیده‌ای است که در آن مقولات مختلف زبانی با نقش‌ها و معانی نامرتبط از صورت‌های آوایی و نوشتاری یکسان برخوردار هستند. هدف از پژوهش‌ حاضر بررسی نقش‌های مختلف تکواژ "-æ" در کردی ملکشاهی است. پیکره‌ی ... بیشتر هم‌نامی پدیده‌ای است که در آن مقولات مختلف زبانی با نقش‌ها و معانی نامرتبط از صورت‌های آوایی و نوشتاری یکسان برخوردار هستند. هدف از پژوهش‌ حاضر بررسی نقش‌های مختلف تکواژ "-æ" در کردی ملکشاهی است. پیکره‌ی زبانی این پژوهش با استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساختار‌یافته از سخنگویان کردی ملکشاهی به عنوان یکی از شهرستان‌های مرکزی استان ایلام گردآوری شد. برای بررسی نقش فرآیند دستوری‌شدگی در ایجاد هم‌نامی تکواژ "-æ" از اصول ارائه شده توسط هاپر(1996) و همچنین سازوکارهای معرفی شده‌ی هاینه (1991) بهره گرفته شده است. یافته‌های مطالعه نشان داد که چند مقولة مستقل زبانی در کردی ملکشاهی به صورت تکواژ وابستة "-æ" بازنمایی می‌شوند. صورت مذکور ممکن است به عنوان پی‌بست، وند تصریفی و یا اشتقاقی در بافت‌های مختلف واقع شود. این تکواژ به عنوان وندی تصریفی با نقش"نشانه معرفه" به اسم یا گروه اسمی متصل می‌شود. تکواژ وابسته‌ی"-æ" به صورت پی‌بستی و با نقش فعل ربطی و معین "است" نیز در کردی ملکشاهی به‌کار برده می‌شود. تکواژ "-æ" همچنین صورت الحاقی دو حرف اضافة مستقل "به" و "در" در گونة مذکور است که به برخی افعال به عنوان میزبان متصل می‌شود. علاوه بر کارکردهای مذکور، این تکواژ صورت دو پسوند اشتقاقی کردی ملکشاهی است که در تولید ساخت نام‌آوا و قید به کار برده می‌شود. هر یک از نمودهای "-æ" در طول سازوکار دستوری‌شدگی تحت تأثیر تغییرات آوایی، صرفی، نحوی و معنایی قرار گرفته‌اند و باعث ایجاد این هم‌نامی شده‌اند.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	4
تعداد شماره‌ها	6
تعداد مقالات	52
تعداد نویسندگان	97
تعداد مشاهده مقاله	38,043
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	30,102
نسبت مشاهده بر مقاله	731.6
نسبت دریافت فایل بر مقاله	578.88
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	248
تعداد مقالات رد شده	145
درصد عدم پذیرش	58
تعداد مقالات پذیرفته شده	46
درصد پذیرش	19
زمان پذیرش (روز)	245
تعداد پایگاه های نمایه شده	4
تعداد داوران	128

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 5 (1399)

دوره 4 (1398)

دوره 2 (1396)

دوره 1 (1395)

1. اسم‌ مکان‌های بی‌نشان در ساخت کده‌نام‌های ترکیبی ایران و کاربرد آنها

چکیده

2. واژه بست در کردی کلهری ایلامی

چکیده

3. هماهنگی واکه‌ای در ترکی همدانی: بررسی میزان اعتبار انگاره‌های بهینگی

چکیده

4. دوگان‌سازی در زبان لاری

چکیده

5. فرانقش‌های بینافردی و تجربی در متن روایی زبان راجی (رایجی) بَرزُکی

چکیده

6. بررسی فرایند تبدیل در کردی کلهری

چکیده

7. پیکانی، از گویش‌های مرکزی ایران در جرقویۀ اصفهان

چکیده

8. تحول تاریخی برخی واج‌ها در تالشیِ مرکزی

چکیده

9. بررسی آرایش‌ سازه‌ها و ارتباط آن با ساخت اطلاع در گویش گیلکی لاهیجانی

چکیده

10. واژه‌بست در گویش طالقانی

چکیده

11. تحلیل اشتقاق و تصریف فارسی در چارچوب صرف تابع‌های صیغگانی

چکیده

12. بررسی فرایندهای واجی حذف و درج در گویش شهرستان رابُر بر مبنای نظریة بهینگی

چکیده

1. دوگان‌سازی در زبان لاری

چکیده

2. تناوب سببی و ضدسببی در زبان کردی (گویش سورانی)

چکیده

3. تحلیل اشتقاق و تصریف فارسی در چارچوب صرف تابع‌های صیغگانی

چکیده

4. بررسی فرایندهای کشش جبرانی و حذف در گویش کُرمانجی با تأکید بر نظریة مورایی

چکیده

5. ترتیب ‌واژه‌ در ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بهبهانی ‌از‌ منظر‌‌ رده‌شناسی ‌زبان

چکیده

1. بررسی هم‌نامی و نقش‌های مختلف تکواژ وابستة "-æ" در کردی‌ ملکشاهی

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان