بررسی مفهوم‌سازی‌های استعاری دربردارندۀ حوزۀ مبدأ بالا/پایین در سینمای ایران: مطالعۀ موردی فیلم‌های رقص در غبار و چهارشنبه‌سوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، د‌انشکد‌ه اد‌بیات و علوم‌انسانی، د‌انشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استادیار بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و غلوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 عضو هیات علمی دانشگاه شیراز

چکیده

حضور گستردة استعاره‌های مفهومی در زندگی روزمرة انسان‌‌ها، همواره مورد توجه پژوهشگران حوزة زبان‌شناسی شناختی بوده‌است. اثر حاضر با بهره‌گیری از نظریة استعارة مفهومی لیکاف و جانسون (a۱۹۸۰)،‌ نظریه استعاره‌های تصویری و چندوجهی فورسویل (۲۰۰۶، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۶) و همچنین آراء کوچش (۲۰۲۰) در خصوص استعاره‌های تصویری، حوزة مبدأ بالا/ پایین در یک رسانة چندوجهی مانند سینما را بررسی کرده‌است تا از این طریق بتواند چگونگی به‌کارگیری استعاره‌های جهتی با این حوزة مبدأ استعاری را علاوه بر کلام در وجه تصویری نیز مطالعه‌کند. بدین منظور، فیلم‌های بلند سینمایی فارسی‌زبان «رقص در غبار» و «چهارشنبه‌سوری» بررسی شده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد که فیلم‌ساز با نمایش تصویری مفاهیم بالا/ پایین، از آن‌ها به‌عنوان حوزة مبدأ استعاری استفاده می‌کند تا مفاهیم انتزاعی را در غالب استعاره‌های مفهومی به بیننده منتقل کند. در هر دو فیلم، در موقعیت‌های مختلف این استعاره‌ها اغلب صرفاً در وجه تصویری به‌کار گرفته شده‌است تا درک ناخودآگاه مخاطب از موقعیت انتزاعی شخصیت‌ها را تضمین‌کند. حضور گسترة استعاره‌های مفهومی مرتبط با این حوزة مبدأ در فیلم‌های فارسی‌زبان نشان می‌دهد که این استعاره‌‌ها به قدری در ذهن مخاطب ایرانی بدیهی و اولیه هستند که کارگردان به وفور از آن‌ها برای شخصیت‌پردازی و پیش‌برد داستان استفاده کرده و بدین‌ترتیب منظور مورد‌نظر خود را انتقال می‌دهد و مخاطب نیز احتمالاً به‌صورت ناخودآگاه آن را درک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Exploring Metaphorical Conceptualizations Involving the Source Domain Up/Down in Iranian Cinema: A Case Study of the Films 'Dancing in the Dust' and 'Fireworks Wednesday'

نویسندگان [English]

  • Elham Kaviyani Fardzadeh 1
  • Amirsaeid Moloodi 2
  • Alireza Khormaee 3
1 Department of Foreign Languages and Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Assistant Professor of Foreign Languages and Linguistics Department, Faculty of Letters and Humanities, Shiraz University, Shiraz, Iran.
3 Shiraz University
چکیده [English]

The pervasive presence of metaphorical conceptualizations in human everyday life has long been a subject of interest for cognitive linguistics researchers. This study investigates the use of the source domain “up/down” in a multimodal medium like cinema, drawing upon Lakoff and Johnson's (1980a, 2003) conceptual metaphor theory, Forceville's (2006, 2008, and 2016) theory of pictorial and multimodal metaphors, and Kövecses's (2020) views on visual metaphors. The goal is to explore the application of orientational metaphors with this source domain not only in verbal but also in visual forms. To achieve this, the Persian-language feature films, “Dancing in the Dust” and “Fireworks Wednesday,” were analyzed. The findings reveal that the filmmaker employs visual representations of up/down concepts as a metaphorical source domain to convey abstract concepts through conceptual metaphors. In both films, these metaphors are often employed solely in the visual mode to ensure the audience's unconscious understanding of the characters' abstract situations. The widespread presence of conceptual metaphors related to this source domain in Persian-language films indicates their inherent familiarity and primacy in the minds of Iranian viewers, allowing directors to frequently use them for character development and plot progression, and effectively convey their intended messages which the audience likely grasps subconsciously.

کلیدواژه‌ها [English]

  • visual metaphor
  • multimodal metaphor
  • conceptual metaphor
  • up/down source domain
  • Iranian cinema

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 30 تیر 1403
  • تاریخ دریافت: 21 تیر 1403
  • تاریخ بازنگری: 11 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 30 تیر 1403