نگاهی نو به اسم‌مرکب فعلی در زبان فارسی: رویکردی برون‌اسکلتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان‌شناسی دانشگاه سیستان ‌و ‌بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 گروه زبان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران.

چکیده

در زبان فارسی کمتر پژوهشی به تحلیل اسم‌های مرکب فعلی با رویکردی نحوی پرداخته­است. هدف پژوهش حاضر ارائه تحلیلی برون­اسکلتی از ساختار اسم‌های مرکب فعلی براساس مدل  برون اسکلتی بورر[1](2013) است. در این رویکرد، واژه‌ها فاقد هرگونه طبقة واژگانی هستند و طبقة آن‌ها تنها در بافت نحوی مشخص می‌شود. بورر اسم‌های مرکب فعلی را فاقد هرگونه ساختار موضوعی می‌داند. همچنین، از نظر او، اسم‌های مرکب فعلی از نوع نتیجه‌ای و هسته‌پایانی هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام و داده‌های آن از منابع مکتوب فارسی معیار گردآوری شده­ است. نتایج پژوهش نشان می­دهد زبان فارسی، علاوه بر اسم‌های مرکب فعلی نتیجه‌ای هسته‌پایانی که با نظرات بورر همسو است، دارای اسم‌های مرکب فعلی نتیجه‌ای هسته‌آغازی و اسم‌های مرکب فعلی با ساختار موضوعی نیز است بر ‌این‌ پایه، مطالعه پیش رو بر اساس داده‌های زبان فارسی تقسیم‌بندی‌های جدیدی را بر مبنای قوانین مدل‌ برون‌اسکلتی ارائه می‌کند. در این تقسیم‌بندی، اسم‌های مرکب فعلی نتیجه‌ای زبان‌فارسی دارای دو ساختارمتفاوت [N-V]v CN[v]]N و [Ndev-N] هستند. همچنین، اسم‌های مرکب فعلی با ساختار موضوعی، در زبان فارسی به 2 گروه معلوم و مجهول تقسیم می‌شوند.
[1] Borer

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A New Insight into Persian Deverbal Compound Nouns: An Exoskeletal Approach

نویسندگان [English]

  • Hoda Siavashi 1
  • Abbas Ali Ahangar 1
  • Ali Alizadeh 2
1 University of Sistan and Baluchestan
2 Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

In Persian, there is little research on the analysis of deverbal compound nouns (DCNs) with a syntactic approach. The present study aims to provide an exoskeletal analysis of the structure of Persian DCNs based on Borer’s (2013) exoskeleton model. In this approach, words do not have any specific lexical category and their exact category is determined by the syntactic context they occur. Borer regards DCNs to lack any argument structure. Also, according to her, all DCNs are of the result type and head final. This research was conducted using a descriptive-analytical method and its data was collected from standard Persian written sources. Research results show that Persian, in addition to head final result DCNs, being in line with Borer’s (2013) assumptions, has head initial result DCNs and DCNs with argument structure as well. Subsequently, as to Persian data, a new syntactic structure is suggested by authors based on the main concepts of exoskeletal model In this classification, Persian DCNs have two different structures, namely [N-V]v CN[v]]N and [Ndev-N]. Similarly, Persian DCNs with argument structure are divided into active and passive DCNs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exoskeleton approach
  • Deverbal compound nouns
  • DCNs with argument structure
  • Result DCNs
  • Syntactic context

مراجع

ارکان، فائزه (1385). فرایند انضمام اسم: رویکرد نحوی یا صرفی. زبان و زبان‌شناسی، 2، صص. 95-110.
ارکان، فائزه (1390). بررسی تحلیل عناصر ساخت‌واژی کلمات مرکب فعلی بر مبنای نظریه صرف مبتنی بر واژه قاموسی. پژوهش‌های زبانی، 2 (1)، صص. 1-20.
انوری، حسن. (1394). فرهنگ سخن. تهران. انتشارات سخن.
دبیرمقدم، محمد (1376). فعل مرکب در زبان فارسی. زبان‌شناسی، 12 (1) و (2)، صص. 2-46.
درزی، علی و طاهره افشار (1392). بررسی فرآیند ارتقاء اسم ملکی در زبان فارسی. جستارهای زبانی، 14، صص. 75-110.
صادقی، علی اشرف (1383). کلمات مرکب ساخته‌شده با ستاک فعلی. دستور، 1، صص. 5-11.
طباطبایی، علاءالدین (1382). اسم و صفت مرکب در زبان فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
طباطبایی، علاءالدین (1395). ترکیب در زبان فارسی بررسی ساختاری واژه‌های مرکب. تهران: کتاب بهار.
غنچه‌پور، موسی (1392). ترکیب فعلی در زبان فارسی. رسالة دکتری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
غنچه‌پور، موسی (1398). ساخت واژه مرکب در زبان فارسی. زبان و زبان‌شناسی، 30، صص. 157-190.
کلباسی، ایران (1380). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
معظمی، آرزو (1385). نحو  گروه حرف ‌تعریف. رسالة دکتری. تهران: دانشگاه تهران.
Ackema, P. & A. Neeleman (2004). Beyond morphology. Oxford: Oxford University Press.
Aronoff, M. (1994). Morphology by itself. Cambridge. MA: MIT press.
Baker, M. (1988). Incorporation: a theory of Grammatical Function Changing. Chicago:
Univercity of Chicago press
Borer, H. (2005a). In the name only. Oxford: Oxford University Press.
Borer, H. (2005b). The normal course of events. Oxford: Oxford University Press.
Borer, H. (2013). Taking form. Oxford: Oxford University Press.
Bresnan, J. W. (1982). The mental representation of grammatical relations. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.
Chomsky, N. (1970).  Remarks on nominalization, In R. Jacobs and P. Rosenbaum (Eds.), Readings in English transformational grammar. pp. 184-221. Ginn, and  Waltham, MA.
Grimshaw, J. (1990). Argument structure. Cambridge: MA MIT Press.
Harley, H. (2009). Compounding in distributed morphology, In R. Lieber, and P. Stekauer (Eds.), The Oxford Handbook of Compounding. pp. 125-129. Oxford: Oxford University.
Heider, H. (2015). Directionality in syntax and morphology, In Antonio Fábregas, Jaume Mateu, like Putnam (Eds). Contemporary linguistic parameters. pp. 73-97. London: Bloomsbury Academic.
Iordachioaia, G., A. Alexiadou & E. Soare (2015). The structural source of stative nominalizations from psych verbs.  Labeau, E. & Zhang, Q. (Eds.) Taming the TAME systems. pp. 137-160. Leiden/Boston: Brill Rodopi (Cahiers Chronos 27).
Jackendoff, R. S. (1976). Towards an explanatory semantic representation. Linguistic Inquiry, 7. 89-150.
Karimi, S. (2005). A minimalist approach to scrambling: Evidence from Persian. Berlin: Mouton de Gruyter.
Levin, B. & M. Rappaport (1992). Lexical semantics of verbs of motion: the perspective from unaccusativity. in I.M. Roca. (ed.) Thematic structures: its role in grammar, 247-269. Berlin: Foris.
lieber, R. (1983). Argument linking and compounds in English. Linguistic Inquiry, Vol 14: 251-28
Lieber, R. (2004). Morphology and lexical semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Lieber, R. (2010). Introducing Morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
Roeper, T. and M. E. A.  Siegel (1978). A lexical transformation for verbal compounds. Linguistics Inquiry.  9, 199- 260.
Selkirk, E. (1982). The syntax of words. Cambridge: MIT Press.
Spencer, A .(1991), Morphological theory. Blackwell Publishers LTD.
Williams, E. (1981). On the notions lexically related and head of a word. Linguistic Inquiry.  12, 245-274.
Vahedi Langrudi, M. M. (2005). Deverbal compound nominalization and argument strucure: potential bound compound verbal stems in Persian Conference on Aspects of Iranian Linguistics. Maxplank Institute for Evolutionary Anthropology, Leipzig: Germany June 17-19.
زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی
دوره 8، شماره 2
اسفند 1402
صفحه 115-148

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 09 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 22 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار