بررسی بقایای صورت آوایی تکواژ صفرِ پیشوند استمراری در کردی کلهری: رویکردی تطبیقی و درون‌زبانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان‌شناسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

زبان کردی به سه شاخه اصلی شمالی، مرکزی، و جنوبی تقسیم بندی می شود که از مهم ترین گویش های این سه دسته می توان به گونه های کرمانجی (کردی شمالی)، سورانی و اردلانی (کردی مرکزی) و کلهری و ایلامی (کردی جنوبی) اشاره کرد. در کردی کرمانجی پیشوند استمراری به شکل-di، در کردی سورانی به شکل-da، در کردی اردلانی به شکل a-، در کردی ایلامی به شکل-də و در کردی کلهری بدون بروز آوایی و به شکل تکواژ صفر است. با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تکواژ استمراری در کردی کلهری نیز هم‌چون سایر گونه های کردی، در دوره های گذشته، صورت آوایی آشکار داشته است. مقالة حاضر با رویکردی تطبیقی در تلاش است صورت هایی از کردی کلهری را معرفی کند که در آن‌ها بقایایی از این پیشوند دیده می شود. به این منظور، ابتدا وضعیت صورت آوایی پیشوند استمراری در گونه های سورانی، اردلانی، ایلامی و کلهری مورد بررسی قرار می گیرد. داده های پژوهش حاضر از طریق مصاحبه با 10 گویشور از هر کدام از این چهار گونة کردی به دست آمده است. این داده ها در گام بعدی آوانگاری شده و سپس با یکدیگر مقایسه می‌شوند. پس از بررسی داده ها، مشخص شد که این پیشوند در هیچ کدام از گونه های سورانی، اردلانی و ایلامی حامل تکیه نیست و تنوع صوری این پیشوند در گونه های مذکور حاصل تضعیف هجای فاقد تکیة این پیشوند است. با بررسی صورت های حال استمراری فعل های «آمدن»، «آوردن» و «دیدن» و نیز بررسی صورت آوایی پیشوند منفی ساز حال استمراری در کردی کلهری و مقایسة آن‌ها با سه گونة دیگر، شواهدی مبنی بر بقایای این پیشوند در این گونه از زبان کردی آشکار شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Investigation of the Progressive Prefix Relict in Kalhori Kurdish: A Comparative and Intralingual Approach

نویسنده [English]

  • Mehdi Fattahi
Department of English Language and Linguistics, Razi University, Kermanshah
چکیده [English]

Background and Aim: Kurdish is classified into three sets of Northern, Central, and Southern branches, with Kurmanji, Sorani, and Kalhori being the main dialects of these branches respectively. The progressive prefix is /di-/ in Kurmanji, /da-/ in Sorani, /də-/ in Ilami, and with no phonetic realization in Kalhori. However, there is evidence that suggests this prefix has been once phonetically realized in its previous historical stages, just like other variants of Kurdish. Enjoying a comparative look, this article aims to introduce certain forms from Kalhori Kurdish which contain relicts of this prefix. In the present article, the phonetic realization of this prefix is first investigated in Sorani, Ardalani, Ilami, and Kalhori. Method: The data of this study were collected by interviewing 10 speakers of the four aforementioned dialects, and were then transcribed and compared inter-dialectally. Results: After analyzing the data, it became clear that this prefix does not make up a stressed syllable in any of these variants, and the observed diversity in the phonetic realizations of this prefix could stem from the unstressed syllable being weakened. Conclusion: By comparing Kalhori Kurdish with the three other dialects, the relicts of the prefix are identified in the present continuous forms of the verbs "to come", "to bring", and "to see" as well as the negative prefix of present continuous in Kalhori Kurdish.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kalhori Kurdish
  • Present Continuous Prefix
  • Morph Deletion
  • Zero Morpheme
فتاحی، مهدی (1398). تکیه در ساختمان فعل در کردی کلهری و تاثیر آن در تغییرات درزمانی. نخستین همایش ملی بین­رشته­ای ایران­شناسی، زبان­شناسی و مطالعات ترجمه. رفسنجان: دانشگاه ولیعصر.
Hill, N. W. (2014). Grammatically conditioned sound change. Language and Linguistics Compass, 8 (6), pp. 211-229.
Szemerényi, O. J. L. (1996). Introduction to Indo-European linguistics (4th ed.). Oxford: Oxford University Press.
Campbell, L. (2004). Historical linguistics: An introduction (2nd ed.). Cambridge: The MIT Press.
Crowley, T. (1992). An introduction to historical linguistics (2nd ed.). Auckland: Oxford University Press.
دوره 7، شماره 2
ویژه همایش ملی زبا‌ن‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران دانشگاه بیرجند
اسفند 1401
صفحه 113-122
  • تاریخ دریافت: 03 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1402