تحلیل فرایند واجی حذف در گفتار کودکان بلوچ‌زبان کم‌شنوا براساس واج‌شناسی‌ خودواحد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه زبان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

3 کارشناس ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

کودکان کم‌شنوای بلوچ‌زبان همچون دیگر کودکان کم‌شنوا به دلیل اختلالات شنوایی به کاربرد فرایندهای واجی و ساده‌سازی واژ‌ه‌ها در گفتار تمایل دارند. این در حالی است که با وجود زبان معیار، نقش گویش‌ها در تشخیص اختلالات شنوایی و آموزش تولید بدون نقص آواها به این کودکان نادیده گرفته می‌شود و عملاً فرایند آموزش این کودکان محدود به زبان معیار می­شود. در این ‌راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی فرایند واجی حذف در گفتار کودکان کم‌شنوا با گویش بلوچی سرحدی براساس نظریة واج‌شناسی‌ خودواحد در جهت تقویت بنیان­های زبان بلوچی در میان این بخش از کودکان به عنوان زبان مادری ایشان و ارائة الگوی در دسترس برای گفتار‌درمان‌گران استان سیستان و بلوچستان است. این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. به منظور انجام پژوهش حاضر 8 دختر و 8 پسر کم‌شنوا با گویش سرحدی ساکن زاهدان به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده‌های زبانی از طریق کتابچة محقق ساخته جمع‌آوری و سپس آوانگاری شد. فرایندهای موجود در گفتار این افراد براساس اصل قطع مک‌کارتی (1988) بررسی و توصیف شد. یافته‌ها نشان داد که کودکان کم‌شنوای بلوچ‌زبان تمایل به حذف همخوان‌های بدنه‌ای-پسین در آغاز هجا دارند، در محیطی که بعد از این همخوان‌ها واکه پسین حضور داشته باشد. همچنین، این کودکان در برخی موارد به حذف همخوان پایانة تک‌همخوانی دست می‌زنند و در فرایند کاهش خوشه، گرایش به حفظ همخوان رسا و بی‌نشان دارند. در نهایت، بی‌واک‌شدگی پایان واژه نیز در گفتار آن‌ها مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Description of Phonological Processes of Deletion in the Speech of Balochi Dialect Hearing Impaired Children based on Autosegmental Phonology

نویسندگان [English]

  • Sayed Farid Khalifehloo 1
  • Mohadeseh Soltani Nejad 2
  • Parviz Seyyed Zaee 3
1 Associate Professor of linguistics, English Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
2 2Student of PHD in linguistics, English Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
3 MA in linguistics, English Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: Hearing impaired children tend to use phonological processes and simplify words in speech due to hearing disorders. Sarhadi Balochi dialect hearing-impaired children are no exception to this rule. Meanwhile, the role of dialects in diagnosing hearing disorders and teaching these children is ignored. In this regard, the aim of the present study is to investigate the phonological processes of deletion of Sarhadi Balochi dialect hearing impaired children based on the theory of autosegmental phonology.
Method: The current research is descriptive-analytical. In order to carry out the present study, 8 girls and 8 boys with hearing impairments who speak Sarhadi and live in Zahedan, were randomly selected. Linguistic data were collected through the researcher's booklet and then transcribed. The processes in the speech of these children were analyzed and described based on McCarthy's (1988) delinking principle.
Results and Conclusion: The findings showed that Sarhadi Balochi dialect hearing-impaired children tend to delete coronal-back consonants at the beginning of the syllable, in an environment where there is a back vowel after these consonants. Also, in some cases, these children delete the final consonant, and in the process of cluster reduction, they tend to keep the sonorant and unmarked consonant. Finally, devoicing in the ending of the word was also observed in their speech.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phonological processes
  • delinking principle
  • autosegmental phonology
  • Sarhadi Balochi dialect hearing-impaired children

مراجع

آهنگر، عباسعلی، کارینا جهانی، گلناز مدرسی قوامی و فهیمه ساغریچی (1393). بررسی زایشی دستگاه واجی گویش بلوچی سرحدی گرنچین. نشریه مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران، 1 (4)، صص. 30-1.
عباسعلی آهنگر کارینا جهانی گلناز مدرسی قوامی فهیمه ساغریچی (1394). ساخت هجا در گویش بلوچی سرحدی گرنچین، نشریه زبان و زبان‌شناسی. 11 (22)، صص. 49-76.
جلیله‌وند ناهید، زینب دمرچی، بهروز محمودی بختیاری و محمدرضا کیهانی (1390). بررسی فرایندهای واجی کودکان 4 تا 6 ساله فارسی زبان. زبان و زبان‌شناسی، 7 (13)، صص. 51-60.
خلیفه‌لو، سیدفرید، محدثه سلطانی‌نژاد و پرویز سیدزایی (1399). مقایسة فرآیندهای واجی بین کودکان کم‌شنوا و کودکان شنوای بلوچ‌زبان. دوماهنامه علمی - پژوهشی طب توانبخشی، 9(4)، صص. 321-308.
دلفی، مریم، وفا دلفی، طلیعه ظریفیان و عنایت‌الله بخشی (1397). مقایسه فرآیندهای واجی در کودکان دو زبانه فارس-عرب زبان و کودکان تک زبانه. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 28 (165)، صص. 149-140.
سیماشیرازی، طاهرهریال آذر مهری، نیره مهدی پور و مهدی رهگذر (1388). بررسی فرایندهای واجی کودکان فارسی زبان 2 تا 4 ساله. فصلنامه آرشیو توانبخشی، 10 (1)، صص. 23-17.
فتحی هرات، نعیمه، علی قربانی، محمدرضا کیهانی و شاپور حق‌جو (1397). مقایسه فرآیندهای واجی در کودکان با کاشت حلزون و کودکان شنوای فارسی زبان در شهر شیراز. فصلنامه طب توانبخشی، 7(4)، صص. 135-127.
فیروزبخت، محسن، حسن افتخاری اربیلی، فرشته مجلسی، عباس رحیمی، مسعود انصاری دزفولی، منصور اسماعیل زاده (1386). بررسی شیوع کم‌شنوایی در مراکز استان‌های کشور. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 5 (4)، صص. 9-1.
قنسولی، بهزاد و سمانه رمضانی علی تیمور (1395). فرایندهای واجی در گفتار کودکان کم‌شنوای دارای سمعک 4 تا 7 ساله شهر مشهد. نشریه زبان و زبان شناسی، 11 (22)، صص. 48-27.
میرمسیب، الهام و پرویز البرزی ورکی (1390). تحلیل فرایندهای واجی در فارسی زبانان 2 تا 4 ساله شهر تهران بر پایه نظریة واج‌شناسی‌ تولیدی. نشریه پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی، 1 (1)، صص. 128-111.
Asad A. N., S. C. Purdy, E. Ballard, L. Fairgray, and C. Bowen (2018). Phonological processes in the speech of school-age children with hearing loss: Comparisons with children with normal hearing. Journal of communication disorders. Jul 1; 74: 10-22.
Bankson, N. W. (1990). Quick screen of phonology: Manual. Special Press.‏
Bernthal, j. e., N. W. bankson and P. flipsen, (2017). Articulation and phonological disorders speech sound disorders in children. Boston: Pearson.
Carr, P. (1993). Naturalness in generative phonology. London: Palgrave.‏
Chomsky, N., & M. Halle (1968). The sound pattern of English.‏ New York: Harper & Row.
Crystal, D. (2008). A dictionary of linguistics and phonetics. John Wiley & Sons.
Curtin, S., D. Hufnagle, K. E. Mulak, & P. Escudero (2017). Speech perception: development. Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral Psychology, 1-7.‏
Dodd, B. (1995). Children’s acquisition of phonology. In B. Dodd (Ed.), Differential diagnosis and treatment of children with speech. Disorder (pp. 21–48). San Diego, CA: Singular Publishing.
Dodd, B., A. Holm, Z. Hua, and S. Crosbie (2003). Phonological development: A normative study of British English–speaking children. Clinical Linguistics and Phonetics, 17. 617–643.
Goldsmith, J. A. (1990). Autosegmental and metrical phonology (Vol. 1). Basil Blackwell.‏
Grunwell, P. (1987). Clinical phonology.‏ London: Croom Helm.
Gurevich, N. (2011). Lenition. The Blackwell companion to phonology.‏
Halle M. (2001). In Kreidler, C. W. (Ed.). Phonology: Critical concepts in linguistics (Vol. 1). Taylor & Francis.‏
Halle, M., & J. R. Vergnaud, (1982). On the framework of autosegmental phonology. De Gruyter.‏
Hyman, L. M. (2013). How autosegmental is phonology?”. UC Berkeley phonology lab annual report. Berekley: University of California
Ingram, D. (1989). Phonological Disability in Children (2nd ed.). London, UK: Cole and Whurr.
Jahani C. & A. Korn (2009). Balochi. In: Windfuhr G. The Iranian languages. Psychology Press.
James, D. G. (2001). Use of Phonological Processes in Australian children Ages 2 to 7; 11 Years. Advances in Speech Language Pathology. 3(2): 109-127.
Kirchner, R. (2013). An effort based approach to consonant lenition. Routledge.‏
Kul, M. (2007). The principle of least effort within the hierarchy of linguistic preferences: External evidence from English (Doctoral dissertation, Unpublished PhD thesis).‏
Lee Y., D. Yim and H. Sim (2012). Phonological processing skills and its relevance to receptive vocabulary development in children with early cochlear implantation. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. Dec 1;76 (12):1755-60.
Lieu, J. E., M. Kenna, S. Anne & L. Davidson (2020). Hearing loss in children: a review. Jama, 324 (21): 2195-2205.‏
Martin, J. A. M. (1981). Voice, speech, and language in the child: Development and disorder (Vol. 4). Springer Science & Business Media.‏
McCarthy, J. (1988). Feature geometry and dependency: A review. Phonetic, 45 (2-4): 84-108.
McCormack, P., & T. Knighton (1996). Gender differences in the speech patterns of two-and-a-Half-Year-Old children. in Speech Science and Technology. Sixth Australian International Conference. Australian Speech Science and Technology Association Adelaide, Australia.
Oller D. K., H. T. Jensen & R. H. Lafayette (1978). The relatedness of phonological processes of a hearing-impaired child. Journal of Communication Disorders. Apr 1;11(2-3):97-105.
Oller, D. K. & C. A. Kelly (1974). Phonological substitution processes of a hard-of-hearing child. Journal of Speech and Hearing Disorders. Feb; 39(1):65-74.
Robb, M. P., & K. M. Bleile (1994). Consonant inventories of young children from 8 to 25 months. Clinical linguistics & phonetics, 8 (4), 295-320.‏
Shriberg, L. D., & J. Kwiatkowski (1980). Natural process analysis. New York: Wiley.
Stampe, D. (1969). The acquisition of phonetic representation. In Proceedings from the annual meeting of the Chicago linguistic society (Vol. 5, No. 1, pp. 443-454). Chicago Linguistic Society.‏
Szigetvari, P. (2008). What and where?. in Brandao de Carvalho, Scheer, and Ségéral.
Topbas, S. (2004).  Does the speech of Turkish‐speaking phonologically disordered children differ from that of children speaking other languages?. Clinical linguistics & phonetics.  20(7-8), 509-522
Trask, R. L. (2004). A dictionary of phonetics and phonology. Routledge.
Trubetzkoy, N. S. (1969). Principles of phonology. California: University of California Press.
World Health Organization. (2016). Childhood hearing loss: Strategies for prevention and care.
 
زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی
دوره 7، شماره 2
ویژه همایش ملی زبا‌ن‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران دانشگاه بیرجند
اسفند 1401
صفحه 59-77

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار