بررسی آرایش‌ سازه‌ها و ارتباط آن با ساخت اطلاع در گویش گیلکی لاهیجانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان انگلیسی و زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

چکیده

پژوهش­ حاضر ترتیب ­سازه­های اصلی و عملکرد مبتدا و کانون را با تأکید بر نگاه گفتمانی به نقش­هایی مانند گوینده، شنونده، صحنة ­گفتمان و زمینة ‌کلامی در گویش­ لاهیجانی بررسی ­می­کند. این بررسی در چارچوب پیشنهادی ارتشیک‌شایر (2007) و ویلی (1997) به موضوع می­پردازد. هدف این پژوهش، تعیین ترتیب سازه در گویش لاهیجانی و چگونگی تعامل آن با ساخت اطلاع است. مکالمات گویشوران بومی به مدت هشت ساعت ضبط و جمعاً 800 جمله گردآوری شد. گویش گیلکی لاهیجانی گویشی است فعل پایان که بیش‌ترین فراوانی SOV (صورت بی­نشان) را نشان ­می­دهد. ترتیب ­سازه­ها آزاد و جزو ­زبان­های غیرترتیبی است. چهار نوع مبتدای ­صحنه (پنهان در بافت)، دائمی/ موقت، چندتایی و تهی در این گویش شناسایی شدند. برای تعبیر جملات، حضور حداقل یک مبتدا برای تفسیر جمله الزامی است. مبتداها، اطلاعاتی هستند که می­توانند هم در ابتدا و هم در انتهای جملات ظاهر­ شوند. همچنین دو نوع کانون تقابلی و محدود شناسایی شدند. بافت و شرایط ­کلامی، مبتدا یا کانون‌بودن را تعیین ­می­کنند؛ پس هم مبتدا و هم کانون می­توانند تقابلی باشند. گویش لاهیجانی (در شکل نشان‌دار خود) هم دارای ترتیب سازه آزاد و انعطاف‌پذیر و هم دارای ساخت اطلاع آزاد و انعطاف‌پذیر است که در آن عوامل نحوی و ساخت اطلاع توسط نیت کاربردی گوینده جابه‌جا می‌شوند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که عامل اصلی برای این جابه‌جایی و انعطاف‌پذیری در جملات نیت کاربردی گوینده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Word order and its Relation to Information Structure in the Gilaki (Lahijani) Dialect

نویسندگان [English]

  • Assieh Rabieipour salimi
  • Hengameh Vaezi
Department of English Language, Islamic Azad University, Rasht Branch, IRAN
چکیده [English]

The current research examines the word order and the application of the topic and focuses on the Lahijani dialect with emphasis on the discourse functions such as the speaker, listener, and context. This study is based on the framework proposed by Erteschik-Shir (2007) and Whaley (1997). The objective is to know what the word order is in this dialect and how it interacts with information structure. To gather the data, native speakers’ conversations have been recorded for 8 hours (800 sentences). Data analysis shows that Lahijani is a verb-final language (with a high frequency of SOV order) with a free word order. It is a non-configurational language. Four types of topics have been determined, such as; stage, permanently and temporarily, null (topic-drop), and multiple topics. In Lahijani, every sentence must have at least one topic to be interpreted. Topic as given information tends to appear both clause initially and finally. Two types of foci as new information are determined: contrastive and restrictive focus. Context determines whether a constituent is a topic or focus; both can be contrastive. Therefore, Lahijani has both flexible word order and flexible information structure notions (as marked forms) in which both syntactic elements and information structures can be moved freely by speakers’ pragmatic intention. Thus, the main factor for this flexibility is the speakers’ pragmatic intention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Word order
  • Information structure
  • Gilaki Dialect
  • Lahijani

مراجع

راسخ‌مهند، محمد. (1385). ارتباط بین قلب نحوی و تأکید در زبان فارسی. دستور، (2)، صص. 20-33.
رضاپور، ابراهیم. (1393). قلب نحوی در گویش مازندرانی. جستارهای زبانی، (5)، صص. 95-115.
رضایی، والی و طیب، سیدمحمدتقی. (1385). ساخت اطلاع و ترتیب سازه­های جمله. دستور، (2)، صص. 3-18.
مدرسی، بهرام. (1386). ساخت اطلاع و بازنمایی آن در زبان فارسی. دستور، (4)، صص. 25-57.
میرزایی، آزاده. (1392). ساخت اطلاع در بندهای متممی فارسی. دستور، (9)، صص. 93-141.
واحدی لنگرودی، محمدمهدی. (1382). ترتیب کلمات اصلی در جملات ساده و جفت‌های همبستگی در گویش گیلکی لنگرود. ویژه‌نامه فرهنگستان، (1)، صص. 98-121.
Chomsky, N. (1971). Deep Structure, Surface Structure and Semantic Interpretation. Edited by D. Steinberg and L.Jakobovits. In Semantics: An Interdisciplinary in Philosophy, Linguistics and Psychology, Cambridge: Cambridge University Press, PP. 183-216.
Comrie, B. (1987). The World's Major Languages. London & Sydney: Croom Helm.
Dery, j. E. (2007). Pragmatic Focus and Word Order Variation in Tagalog. Language and Linguistics, 8 (1), PP. 373-402.
Erteschik-Shir, N. (1997). The Dynamics of Focus Structure. Cambridge: Cambridge University Press.
Erteschik-Shir, N. (2007). Information Structure: The Syntax-Discourse interface. Oxford: Oxford University press.
Greenberg, J. H. (1966). Some Universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements. Edited by J.H. Greenberg. In Universals of Language. Cambridge: MIT Press, PP. 73-113.
Gundel, J. K. (1988). Universals of Topic-Comment Structure. Edited  by M. Hammond, E. A. Moravcsik and J. Wirth. In Studies in Syntactic Typology.. Amsterdam: John Benjamins, PP. 209-239.
Hale, K. (1983). Warlpiri and the grammar of non-configurational languages. Natural Language and Linguistic Theory, 1 (1), PP. 5-47.
Halliday, M. A. K. (1967). Notes on Transitivity and Theme in English: Part 2. Journal of Linguistics, (3), PP. 199-244.
Jackendoff, R. (1972). Semantic Interpretation in Generative Grammar. Cambridge: Cambridge University Press.
Kirk, A. (2012). Word order and Information structure in New Testament Greek. LOT: Utrecht.
Lambrecht, K. (1994). Information Structure and Sentence Form. Cambridge: Cambridge University Press.
Lehmann, W. P. (1973). A Structural Principle of Language and its Implications. Language, (49), PP. 47-66.
Lehmann, W. P. (1978). Syntactic Typology: Studies in the Phenomenology of Language. Austin: University of Texas Press.
Mathesius, V. (1929). Functional Linguitsics. Praguiana. Edited by. J. Vachek. Amsterdam: Prague. PP. 121-143.
Nakagawa, N. (2016). Information Structure in Spoken Japanese: Particles, Word Order, and Intonation. PhD disseraion. Kyoto University.
Rastorgueva, V. S. et al. (2012). The Gilaki Language. Acta Universitati. Upsaliensis. Studia Iranica Upsaliensia, (19), PP. 1 - 445.
Rodionova, E. (2001). Word Order and Information Structure in Russian Syntax. North Dakota: University of North Dakota.
Strawson, P. F. (1964). Identifying Reference and Truth-Values. Theoria, (30), PP. 86–99.
Sugisaki, K. (2010). Case, Word order, General function and Information Structure in Japanese. Bielefeld: Bielefeld University.
Vallduvi, E. (1994). Integrating Information Structure into Constraint-based and Categorical Approaches. Amsterdam: University of Amsterdam.
Van Valin, R. D. (1999). A Typology of the Interaction of Focus Structure and Syntax. Edited by E. Raxilina and J. Testelec. In Typology and the Theory of Language: From Description to Explanation. Moscow: Languages of Russian Culture, PP. 511-524.
Whaley, L. J. (1997). Introduction to Typology: the Unity and Diversity of Languages. India: Sage publication.
زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی
دوره 5، شماره 1
خرداد 1399
صفحه 195-225

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 14 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 24 آذر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار