تناوب سببی و ضدسببی در زبان کردی (گویش سورانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی‌، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج

2 دانشگاه کردستان

3 دانشگاه تهران

4 گروه زبان‌انگلیسی، دانشگاه فرهنگیان کردستان

چکیده

مسئلة تناوب سببی و ضدسببی در کانون پژوهش‌های نظری در حوزة ساختار موضوعی در سطح روابط نحو و معناشناسی قرار دارد. در تبیین این تناوب، دو دیدگاه عمدة گذرایی­زدایی و سببی­سازی بر این عقیده هستند که دو گونة این تناوب دارای مدخل‌های متمایز واژگانی نمی­باشند. به عبارت دیگر، بر اساس این دو رویکرد، هر کدام از گونه­های این تناوب از مدخل واژگانی گونة دیگر مشتق می­شود. در این پژوهش با استناد به داده­های زبان کردی گویش سورانی نشان می‌دهیم که در تناوب سببی و ضدسببی رابطة اشتقاقی دو طرفه وجود ندارد بلکه هر دو گونه از یک مدخل واژگانی خنثی مشتق می­شوند. در لابلای این تحلیل، در سطحی زبان­ویژه، به بررسی وجود تنوع ساخت­واژی بر گونه‌های این تناوب­، محدودیت­های فعلی انتخابی افعال در هر دو گونه و توزیع گروه حرف ­اضافه در ارتباط با موضوع بیرونی پرداخته می‌شود. در این پژوهش استدلال می­شود که عاملیت و سببیت در سطوح مختلف به ساخت معرفی می­شوند و تفاوت مجهول و گونة ضدسببی در فرافکن هستة جهت می­باشد؛ به این صورت که مجهول دارای هستة جهت ولی ضدسببی فاقد این هسته می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Causative/ Anti-causative ALternation in Kurdish (Sorani Dialect)

نویسندگان [English]

  • Shahin Ahmadi Shad 1
  • Yadgar Karimi 2
  • Gholam Hossein Karimi-doostan 3
  • Mohammad Seddigh Zahedi 4
1 Department of English and Linguistics, Islamic Azad University of Sanandaj
2 University of Kurdistan
3 Tehran university
4 Department of English, Farhangian University, Sanandaj
چکیده [English]

The causative/anti-causative alternation has engendered theoretical interest within studies of argument structure at the syntax-semantic interface. The two prominanet appraoches to the syntax of the alternation, that is detransivitation and causation, do not posit distinct lexical entries for the alternation. In other words, these approaches build on the idea that one of the two alternants is derived from the other one. The purpose of this articl; however, is to show, based on Kurdish data, that there is not a derivational two-way relationship between the alternants in the alternation. Rather, it argues that both alternants are derived from a neutral single lexical entry. In so doing, evidence will be drawn from the existence of morphological variations on these alternations, verb selections and restrictions, and the contribution of prepositional phrase in relation to external argument. It will also be argued that agentivity and causativity are introduced to the structure as different projections, with the passive projecting a voice projection, while the anti-causative does not so.

کلیدواژه‌ها [English]

  • (Anti)-causatiev
  • (In)-transitive
  • Argument Structure
  • Passive
  • Kurdish
دبیرمقدم، محمد. (1384). ساخت­های سببی در زبان فارسی. پژوهش­های زبان­شناختی فارسی. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
درزی، علی. و کرم­پور، فاطمه. (1391). بررسی ساخت­های سببی ساخت­واژی زبان فارسی. پژوهش‌های زبانی. 3 (2)، صص. 23-41.
رضایی، والی. و شجاعی، فرخنده. (1393). ساخت ناگذرا در گویش بختیاری مسجد سلیمان. فصلنامة مطالعات زبان و گویش­های غرب ایران. 2 (5)، صص. 21-40.
شجاعی، راضیه. و کریمی­دوستان، غلامحسین. (1394). عوامل مؤثر بر تناوب سببی در زبان فارسی. دوماه­نامة جستارهای زبانی. 6 (5)، صص. 161-283.
صفری، علی. و کریمی­دوستان، غلامحسین. (1391).تناوب سببی در زبان­ فارسی. پژوهش­های زبانی.  4 (1)، صص. 75-94.
طبیب­زاده، امید. (1393). تناوب­های آغازی/سببی و معلوم/مجهول در فارسی. مجله ادب پژوهشی، (30)، صص. 9-28.
عباسی، مهدی. و کریمی­دوستان، غلامحسین. (1398). تناوب­ سببی در گویش خوری. دوفصلنامة زبان‌شناسی گویش­های ایرانی . 4 (1)، صص. 1-25.
ویسی­حصار، رحمان. و کریمی­دوستان، غلامحسین. (1387). حفظ یک ماده باستانی­ساز در ساخت مجهول در زبان کردی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. (160).