سرعت گفتار در ریتم شعرکلاسیک فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

2 گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

3 گروه زبان‌شناسی و آزفا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران

چکیده

سرعت گفتار با درصد زمانی یا تناسب امتداد سکوت‌ها ارتباط دارد. در گرایش جهانی، تعداد سکوت‌ها در شعر بیشتر و سرعت گفتار آهسته‌تر از سرعت گفتار طبیعی است. این پژوهش با هدف بررسی همبستگی سرعت گفتار با دیرش سکوت‌ها و دیرش صدا در ساختار زمانی ریتم شعر کلاسیک فارسی صورت گرفت. شش قطعه شعر از دو قالب غزل و رباعی دارای سه الگوی عروضی اصلی انتخاب شدند. ده گویشور مرد و دوازده گویشور زن فارسی زبان این اشعار را خواندند و فرایند تحلیل صوتی با نرم‌افزار پرت و محاسبات ریاضی و آماری با نرم‌افزار R و از طریق بررسی رابطة همبستگی انجام شد. نتایج نشان داد که سرعت گفتار در ساختار ریتم شعر کلاسیک عنصری سبک‌شناختی است و با افزایش دیرش سکوت‌ها افزایش می‌یابد؛ اما با دیرش صدا نسبت عکس دارد. همبستگی سرعت گفتار با متغیرهای قالب شعر و الگوهای عروضی نشان می‌دهد که مطالعة ساختار ریتم شعر می‌تواند جنبة محاسباتی داشته باشد. از این روی، وجود روابط ریاضی در ساختار ریتم شعر به بررسی بیشتری بر اساس تعداد و دیرش سکوت‌ها و نیز بر مبنای تعداد و دیرش واحدهای آوایی نیاز دارد. به نظر می‌رسد از روابط تناسب دیرشی می‌توان در شناخت بیشتر و طبقه‌بندی الگوهای عروضی استفاده کرد. محاسبة سرعت گفتار با نسبت‌های دیرشیِ متفاوت وجود ساختار سلسله‌مراتبی ریتم شعر کلاسیک فارسی را تأیید می‌کند و هم‌چنین مبین وابستگی سازه‌های بزرگ‌تر به شاخص‌های سبکی و وابستگی سازه‌های کوچک‌تر به شاخص‌های سبکی و فردی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Speaking Rate in the Rhythm of Persian Classical Poetry

نویسندگان [English]

  • Maryam Nournamaee 1
  • Mandana Nourbakhsh 1
  • Fariba Ghatreh 2
  • Vahid Sadeghi 3
1 Linguistics Department, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran
2 Department of Linguistics, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran
3 Department of Linguistics & Persian Studies, Faculty of Literature & Humanity, Imam Khomeini International University, Ghazvin, Iran
چکیده [English]

Speaking rate relates to the time percentage or the proportion of length of silent pauses. Poetry includes more pauses and the speaking rate is slower in poetry than in natural speech. In this research, the correlation of speaking rate with the duration of silent pauses and the duration of soundings was studied in the temporal structure of the rhythm of Persian classical poetry. Six pieces of poems in the forms of Ghazal and Rubā’i from three main metrical patterns were selected. Ten male and twelve female speakers read these poems at their normal speaking rate. The acoustic analysis was conducted by Praat software, and the statistical and mathematical analyses were done by R software using correlation test. The results indicated that in the rhythm of Persian classical poetry, speaking rate is a stylistic element and it accelerates by increasing the duration of pauses and decreasing the duration of soundings. The correlation of speaking rate with form and metrical pattern suggests that rhythm of poetry can be studied mathematically. Moreover, we offered to analyze the rhythm of poetry mathematically and acoustically based on the number and duration of pauses and sounding units. Also, the calculation of speaking rate proves the hierarchical structure of rhythm of Persian poetry. Moreover, these ratios suggest that the larger rhythmic units depend on the stylistic parameters, and the smaller rhythmic units are influenced by both stylistic and individual parameters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The rhythm of Persian poetry
  • Speaking rate
  • Silent pause
  • Duration
  • Proportionality

مراجع

آسیائی، مارال و نوربخش، ماندانا. (1399). «پارامترهای دیرش-بنیاد ریتم گفتار، سنجه‌ای برای تشخیص تقلب فارسی‌زبانان در گفتار؟» پژوهش‌های زبانی، سال 11، شماره 1(3)، صص 1-23.
بوبان، نگار. (1387). بنیان‌های مشترک ریتم در موسیقی دستگاهی ایران و زبان فارسی، رسالة دکتری، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا، تهران.
بی‌جن‌خان، محمود. (1396). نظام آوایی زبان فارسی. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
ذوالفقاری، حسن. (1372). «بحر طویل فارسی»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، پاییز 1372، ش34. صص 28-35.
روان‌سالار، خدابخش. (1391). شاخص‌های کمّی ریتم در شعر فارسی، انگلیسی و فرانسوی بر اساس فرضیه‌ی خوشه‌ای و نظریه‌ی تنوع‌پذیری کشش، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
شمیسا، سیروس. (1370). آشنایی با عروض و قافیه، تهران: فردوس.
طبیب‌زاده، امید. (1391). «ریتم در شعر عامیانة فارسی: بحثی دربارة هجای سکوت»، مجموعه‌مقالات هشتمین همایش زبان‌شناسی ایران، به کوشش دکتر محمد دبیرمقدم، تهران.
طبیب‌زاده، امید. (1401). وزن شعر عروضی فارسی: تحلیل و طبقه‌بندی براساس تقطیع اتانینی و نظریة واج‌شناسی نوایی، تهران: کتاب بهار و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مشهدی، محمدامیر. (1384). «تسکین و موسیقی شعر (مقایسه تسکین یا سکته عروضی در غزل‌های انوری و خاقانی)»، پژوهش‌های ادبی، شماره‌های 9 و 10، صص 9-28.
معدن‌کن، معصومه؛ واحد، اسدالله و عبدالله‌زاده، حسن. (1396). «بازخوانی مؤلفه‌های موسیقیایی وزن شعر و عوامل مؤثر بر آن»، فنون ادبی، سال نهم، شماره 1(پیاپی 18)، صص 39-52.
موسوی، ندا. (1393). «مقایسة الگوی کشش واکه‌ای در دو خوانش متفاوت شعر عروضی»، نشریة پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، س4، ش8، صص 27-33.
میرزائی، محمد؛ نقشبندی، شهرام؛ میثمی، حسین و شکری، یدالله. (1398). «نگاهی نو به اوزان شعر فارسی از دیدگاه زبان‌شناسی و ریتم»، مطالعات زبانی و بلاغی، سال 10، شماره 20، صص 417-448.
(ناتل‌)خانلری، پرویز. (1345). وزن شعر فارسی، ویراست دوم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نجفی، ابوالحسن. (1394). دربارة طبقه‌بندی وزن‌های شعر فارسی، تهران: انتشارات نیلوفر.
وحیدیان‌کامیار، تقی. (1370). بررسی منشأ وزن شعر فارسی، چ1، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی: مشهد. 
 
Angelopoulou, G., Kasselimis, D., Goutsos, D., & Potagas, C. (2024). “A Methodological Approach to Quantifying Silent Pauses, Speech Rate, and Articulation Rate across Distinct Narrative Tasks: Introducing the Connected Speech Analysis Protocol (CSAP)”, Brain Sciences, Vol. 14, No. 5, pp. 1-21. https://doi.org/10.3390/brainsci14050466.
Asadi, H., Nourbakhsh, M., He, L., Pellegrino, E., & Dellwo, V. (2018). “Between-speaker rhythmic variability is not dependent on language rhythm, as evidence from Persia reveals”, International Journal of Speech Language and the Law, Vol. 25, No. 2, pp. 151-174. https://doi.org/10.1558/ijsll.37110 [In Persian]
Asiaee, M., & Nourbakhsh, M. (2020). “Durational parameters of speech rhythm, a measure for detection of Persian speakers’ use of disguise?” Journal of Language Researches, Vol. 11, No. 1, Issue 3, pp. 1-23. https://doi.org/10.22059/JOLR.2020.298600.666587 [In Persian]
Barbosa, P. A. (2023). “The Dance of Pauses in Poetry Declamation”, Languages, Vol. 8, No. 1, pp. 1-18. https://doi.org/10.3390/languages8010076
Bates, D., Mächler, M. ., Bolker, B. &, & Walker, S. (2015). “Fitting Linear Mixed-Effects Models Using lme4”, Journal of Statistical Software, Vol. 67, No. 1, pp 1-48. https://www.jstatsoft.org/index.php/jss/article/view/v067i01
Bilmes, J. (1992). “A Model for Musical Rhythm”, Proceedings of the 1992 International Computer Music Conference, ICMC 1992, pp. 207–210.
Blohm, S., Versace, S., Methner, S., Wagner, V., Schlesewsky, M., & Menninghaus, W. (2022). “Reading Poetry and Prose: Eye Movements and Acoustic Evidence”, Discourse Processes, Vol. 59, No. 3, pp. 159–183. https://doi.org/10.1080/0163853X.2021.2015188
Boersma, P. (2001). “Praat, a System Doing Phonetics by Computer”, Vol. 5, Nos. 9/10, pp. 341-345. https://www.fon.hum.uva.nl/praat/
Boulton, M. (1982). The Anatomy of Poetry, 2nd Ed, Routledge & Kegan Paul, United Kingdom.
Chew, E. (2007). “Tonal Theory for the Digital Age”, In Computing in Musicology, Vol. 15, pp. 51-72.
Dellwo, V., Leemann, A., & Kolly, M.-J. (2015). “Rhythmic variability between speakers: Articulatory, prosodic, and linguistic factors”, Journal of the Acoustical Society of America, Vol. 137, No. 3, pp. 1513-1528. https://doi.org/10.1121/1.4906837
Deo, A. & Kiparsky, P. (2011). “Poetries in Contact: Arabic, Persian, and Urdu”, Linguistic Insights - Studies in Language and Communication, Vol. 113, No. 1976, pp. 145-171.
Ding, N., Patel, A. D., Chen, L., Butler, H., Luo, C., & Poeppel, D. (2017). “Temporal Modulations in Speech and Music”, Neuroscience and Biobehavioral Reviews, Vol. 81, Part B, pp. 181-187. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2017.02.011
Fabb, N. (2015). What is Poetry ? (UK (ed.); first). Cambridge University Press.
Goldman-Eisler, F. (1956). “The Determinants of the Rate of Speech Output and TheirR Mutual Relations”, Journal of Psychomatic Research, Vol. 1, Issue 2, pp. 137-143. https://doi.org/10.1016/0022-3999(56)90015-0
Horr, N. K., & Luca, M. Di. (2015). “Timing Rhythms : Perceived Duration Increases with a Predictable Temporal Structure of Short Interval Fillers”, PLoS ONE, Vol. 10, No. 10, pp. 1-12. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0141018
Ilchenko, O., Boichenko, M., Burka, N., & Humeniuk, I. (2024). Current Trends in Phonetic Studies, Collection of materials from the 7th Round Table with international participation (Issue April), National Technical University of Ukraine "Igor Sikorsky Kyiv Polytechnic Institute", "Politekhnika" Publishing House, 2024-140 pages, ISBN 978-966-990-117-0.
Jakobson, R. (1960). “Linguistics and poetics” in Style in Language, by Thomas A. Sebeok,  pp. 1-27.
Khanlari, P. (1966). The Meter of Persian Poetry. Tehran: Bonyad-e Farhang-e Iran. [In Persian]
Krumhansl, C. L. (2000). “Rhythm and Pitch in Music Cognition”, Psychological Bulletin, Vol. 126, No. 1, pp. 159-179. DOI: 10.1037/0033-2909.126.1.159.
Lerdahl, F. (2001). “The Sounds of Poetry Viewed as Music”, Annals of the New York Academy of Sciences, Vol. 930, No. 1, pp. 337–354. https://doi.org/10.1111/J.1749-6632.2001.TB05743.X
Ma'dankan et. al. (2017). “Reviewing the musical component of rhythm of ‘poetry’ and the factors influencing it”, Literary Arts, Vol. 9, No. 1, Issue 18, pp. 39-52. [In Persian]
Makowski, D.; Ben-Shachar, M. S. Patil, I. & Lüdecke, D. (2020). “Methods and Algorithms for Correlation Analysis in R”. The Journal of Open Source Software, Vol. 5, No. 51, 2306. https://doi.org/10.21105/joss.02306
Margulis, E. H. (2024). “Silences in music are musical not silent : An exploratory study of context effects on the experience of musical pauses”, Music Perception, Vol. 24, No. 5, pp. 485-506. https://doi.org/10.1525/mp.2007.24.5.485
Mashhadi, M. A. (2006). “Pause and music of poetry; A Comparison of prosodic pause in Anwari and Khaghani's Ghazals”, Journal of Literary Research, Vol. 3, No. 9, pp. 9-28. [In Persian]
Mirzayi, M., Naghshbandi, S., Meisami, H., & Shokri, Y. (2020). “A New Approach to Persian Poetry Meters from Linguistics and Rhythm Viewpoints”, Journal of Linguistics and Rhetorical Studies, Vol. 10, No. 20, pp. 417-448. https://doi.org/10.22075/jlrs.2019.16987.1404
Mousavi, N. (2014). “Comparing vowel quantity in two different ʔaruz poetic recitations”, Iranian Journal of Comparative Linguistic Research, Vol. 4, No. 8, pp. 27-33. [In Persian]
Najafi, A. (2015). On the Classification of Persian Metrical Patterns, Tehran: Niloofar. [In Persian]
Nooteboom, S. (1997). “The prosody of speech: melody and rhythm” in The Handbook of Phonetic Sciences, Edited by: William J. Hardcastle, John Laver, and Fiona E. Gibbon, 2nd Edition,  Wiley-Blackwell,  pp. 640-673.
Nourbakhsh, M; Ghatreh, F. & Nournamaee, M. (2021). “Duration of CVC Syllables and Segments in the Phonetic Context of Persian Classical Poetry”, Proceedings of the 2nd International Conference on Laboratory Phonetics & Phonology (ICLPP), Alzahra University, Tehran, Iran.
Patel, A. (2010). Music, Language, and the Brain, 1st Edition, Oxford University Press, 520 pages.
Šturm, P. & Volín, J. (2023). “Occurrence and Duration of Pauses in Relation to Speech Tempo and Structural Organization in Two Speech Genres”, Languages, Vol. 8, No. 1, Issue 23, pp. 1-18.  DOI: 10.3390/languages8010023.
Tabibzadeh, O. (2012a). “Rhythm in the Persian Folk Poetry: On the Silent Syllable”, The Proceedings of the 8th Conference on Iranian Linguistics, Vol. 1, pp. 493-504. [In Persian]
Tabibzadeh, O. (2012b). Persian Quantitative Meter: An analysis Based on Rhythmic Scansion and Prosodic Phonology, Tehran: Ketab-e Bahar& Institute for Humanities & Cultural Studies. [In Persian]
Todd, N. P. M. (1994). “The auditory “Primal Sketch”: A multiscale model of rhythmic grouping”, Journal of New Music Research, Vol. 23, No. 1, 25–70. https://doi.org/10.1080/09298219408570647
Tsur, R. (2017). “Metre , rhythm and emotion in poetry A cognitive Approach”, Studia Metrica et Poetica, Vol. 4, No. 1, pp. 7-40.
Vahidian Kamyar, T. (1991). On the Origins of Persian Prosodic Meter, 1st edition, Mashhad, Iran: Astan Print Pubs. [In Persian]
Wainwright, J. (2016). P o e t ry: The Basics, 3rd Edition, Routledge, Canada & NY, 288 pages.
Zellner, B. (1994). “Pauses and the Temporal Structure of Speech”, in Fundamentals of Speech Synthesis and Speech Recognition, Edited by: E. Keller, John Wiley & Sons, Chichester, England, pp. 41-62.
زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی
دوره 9، شماره 2
اسفند 1403
صفحه 215-239

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 06 اردیبهشت 1404
  • تاریخ پذیرش: 08 اردیبهشت 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار