طرحواره ساختی موقعیت در ساخت های مرحله ای در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش زبان فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

2 گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

چکیده

در زبان فارسی ساخت‌هایی وجود دارند که بیانگر مفهوم تغییر مرحله در درون یک رویداد اصلی هستند. این ساخت‌ها به جهت معنایی یک «رویداد واحد» محسوب می‌شوند و به جهت ساختاری نیز دارای ترکیب قالب «فعل-فعل» هستند. در پژوهش حاضر چگونگی مفهومی‌سازی این ساخت‌ها مورد نظر است، چرا که معنی حاصل فرایند مفهومی‌سازی است. جهت نیل به این مقصود از چارچوب پیشنهادی نولان (۲۰۱۷) به نام «موقعیت» بهره برده می‌شود. موقعیت به عنوان یک چارچوب شناختی، دربردارندة تمام اطلاعات ساخت‌واژی-نحوی و معنایی یک ساخت است. همچنین در مطالعة حاضر جهت تحلیل داده‌ها به طور عمده از نظریه‌های «ساختار لایه‌ای بند» و «روابط الحاق-پیوند» در دستور نقش و ارجاع استفاده شد. تحلیل داده‌ها مؤید آن است که در زبان فارسی می‌توان قائل به وجود دو نوع ساخت مرحله‌ای ساده و مرکب بود. ساخت‌های مرحله‌ای مرکب نیز دارای سه گونة اضافی، صریح و غیر صریح هستند که در قالب انواع الحاق هسته‌ای ارائه می‌شوند. نگارندگان در نهایت طرحوارة ساختی موقعیت در ساخت‌های مرحله‌ای زبان فارسی را ارائه می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Constructional schema of situation in phase constructions in the Persian language

نویسندگان [English]

  • zohreh sedighifar 1
  • Seyyed Najmeddin shahrokhi 2
1 Assistant professor in Teaching Persian language, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2 Instructor, Department of English Language, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University of Lorestan, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]

In the Persian language, there are constructions that convey the idea of a main event undergoing a phase change. Such constructions are viewed as a "single event" both semantically and structurally, as they follow a "verb-verb" format. In the present study, the focus is on understanding the conceptualization of these structures, as meaning is determined through this process. To accomplish this objective, we utilized Nolan's (2017) suggestion known as "situation". A cognitive framework encompasses all the morpho-syntactic and semantic details of a construction in a given situation. Additionally, in the present research, the RRG theories of "layered structure of the clause" and "juncture-nexus relations" were primarily employed for data analysis. Data analysis validates the presence of two categories of construction in Persian language, namely simple and compound. Compound phase constructions can also be classified into three types: additional type, explicit type, and non-explicit type, which are shown through ad-nuclear junctures. After introducing various types of phase constructions, the authors ultimately revealed the structural framework of situations in Persian language phase constructions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Position
  • role order and reference
  • layered clause structure
  • conjunction-conjunction relations
  • stepwise construction

مراجع

آل احمد، جلال. (1346). نفرین رمین. نیل: تهران.
آل احمد، جلال. (1332). زن زیادی. نیل: تهران
انوشه، مزدک (1397). نمود دستوری در ساخت فعل‌های پیاپی در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا. پژوهش‌های زبان‌شناسی، 1(11): 91-73.
داوری، شادی (1393). نمود تکمیلی در زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی‌تطبیقی. 7(4) 169-191.
دستلان، مرتضی، زینب محمدابراهیمی، راضیه مهدی‌بیرقدار و بلقیس روشن (1395). نمود در زبان فارسی؛ نگاهی نو بر پایه رویکرد شناختی بسط استعاری و مولفه‌های نمودی. دوماهنامه جستارهای زبانی (31) 3، 69-86.
راسخ‌ مهند، محمد (1393). پیدایش فعل‌های دوگانه در زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی‌تطبیقی 7(4): 69-95.
غنچه‌پور، موسی (1399). نمود در ترکیب فعلی: پژوهشی پیکره‌بنیاد. علم زبان. 11(7): صص 45-80.
گلفام، ارسلان (1385). اصول دستور زبان. تهران: سمت.
مجیدی، مریم (1388). جلوه‌ها و کارکردهای نمود در زبان فارسی. پژوهش زبان و ادبیات فارسی. (15)، 145-158.
معزی‌پور، فرهاد (1399). دستور نقش و ارجاع و دستوری‌شدگی شواهدی از معین‌شدگی در فارسی. زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، 12(1): 137-188.
مکارمی، اصغر. (1342). شبگرد. آبشار: تهران.
میرصادقی، جمال. (1367). پشه‌ها. نشر نیما: مشهد.
میرصادقی، جمال. (1363). بادها خبر از تغییر فصل می‌دادند. شباهنگ: تهران.
میرصادقی، جمال. (1349). درازنای شب. کتاب زمان: تهران.
مینوی، مجتبی. داستان‌ها و قصه‌ها. (1349). خوارزمی: تهران.
نجفی، ابوالحسن. (1378). فرهنگ فارسی عامیانه. تهران: نیلوفر.
نجفی، پریسا و جلال رحیمیان (1400). بازنمایی نحوی، معناشناسی وکاربردشناسی فعل‌های مجاور در زبان فارسی (تحلیلی بر مبنای دستور نقش و ارجاع). پژوهش‌های زبان‌شناسی، 13 (1)، 133-162.
نجفی، پریسا، جلال رحیمیان، علیرضا خرمایی و امیرسعید مولودی (1401). ساخت‌های مرحله‌ای در زبان فارسی تحلیلی پیکره‌بنیاد در چارچوب دستور نقش و ارجاع. زبانشناسی و گویش‌های خراسان. 4(14): 1-38.
نغزگوی کهن، مهرداد (1389). افعال معین و نمایش نود در زبان فارسی. ادب‌پژوهی. 14(4): 93-110.
هدایت، صادق. (1332). سگ ولگرد. امیر کبیر: تهران (چ 3)
هدایت، صادق. (1372). فردا (متن فارسی و ترجمه فرانسه لز ونسان مونتی). انجمن روابط فرهنگی ایران و فرانسه.
هدایت، صادق. (1323). ولنگاری. امیرکبیر: تهران.
Dowty, D. (1979). Word meaning and Montague grammar. Dordrecht: Reidel.
Freed, A. F. (1979). The semantics of English aspectual complementation, Dordrecht, D. Reidel.
Guerrero Valenzuela, Lili´an G. (2004). The syntax–semantics interface in Yaqui complex sentences: a Role and Reference Grammar analysis. Ph.D. dissertation, University at Buffalo.
Longacre, R. E. (1976). An anatomy of speech notions. Lisse: Peter de Ridder.
Newmeyer, F. J. (1969). English aspectual verbs. studies in linguistics and language learning, 6. Seattle: University of Washington.
Nolan, B. (2012). The structure of modern Irish: A functional account. Sheffield: Equinox.
Nolan, B. (2017). The syntactic realisation of complex events and complex predicates in situations of Irish Argument Realisation. In Brian Nolan  & Elke Diedrichsen [eds], Complex Predicates and Complex Events: Verb-verb constructions at the syntax-semantic interface. pp. 13-43.
Olson, M. L. (1981). Barai clause junctures: toward a functional theory of interclausal relations. Unpublished Ph.D. dissertation, Australian National University
Riccio, A. (2017). Serial verb constructions and event structure representations Argument Realisation in Complex Predicates and Complex Events: Verb-verb constructions at the syntax-semantic interface. Edited by Brian Nolan Elke Diedrichsen. pp. 79-117.
Vendler, Z. (1967). Linguistics in philosophy. Ithaca: Cornell University Press.
VanValin, R. (2005). Exploring the syntax-semantics interface. Cambridge,Cambridge University Press.
VanValin, R. D., and Randy LaPolla, J. (1997). Syntax: structure, meaning and function. Cambridge: Cambridge University Press.
زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی
دوره 9، شماره 1
مهر 1403
صفحه 185-209

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 شهریور 1403
  • تاریخ بازنگری: 02 مهر 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار