تصحیح عباراتی از دینکرد نهم بر اساس زند یسن‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ایران

چکیده

در این مقاله ابتدا به محتوای نسک‌های گاهانی موجود در دینکرد نهم و ارتباط آن‌ها با زند موجود یسن‌ها و نحوة مواجهة هر یک از این نسک‌ها با زند یسن‌ها اشاراتی شده است. نقل‌ قول‌های گاهانی از زند یسن‌ها در خلاصة نسک‌ها، در مواردی ترجمة پهلوی یسن‌ها و گاهی تفسیر آن‌ها هستند، یعنی شرحی که بر ترجمة پهلوی نوشته شده است. این نقل قول­ها گاهی عین عبارات زند هستند و گاهی با آن‌ها تفاوت دارند. آمدن این نقل‌ قول‌ها ممکن است نشانة آن باشد که یسن‌های پهلوی پیش از تدوین نهایی نسک‌ها، که خلاصة آن‌ها در دینکرد آمده، موجود بوده‌اند. بخش اصلی این مقاله تصحیح و تجدید نظر در خوانش برخی از لغات و عبارات موجود در ورشتمانسر‌نسک از دینکرد نهم، ترجمة احمد تفضلی، با استفاده از زند موجود یسن‌ها است. تفضلی خود نیز در پیشگفتار به این مطلب اشاره می‌کند که در ورشتمانسر‌نسک عباراتی از گاهان به پهلوی ترجمه شده‌اند. با بررسی چند عبارت در این مقاله، مشخص می‌شود که زند یسن‌ها ابزاری مهم در مطالعة متون پهلوی و خصوصاً متون پهلوی برگرفته از زند یسن‌ها است و کمک‌گرفتن از آن فهم این متون و مطالبی را آسان می‌کند که سعی در انتقال آن داشته‌اند. در هر مورد ابتدا متن اوستایی و سپس متن نسک از دینکرد نهم که دربردارندة خوانش تفضلی است ارائه، بعد از آن متن زند، که تصحیح به واسطة آن است، نقل و در پایان متن و ترجمة اصلاح­شده عرضه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reconsidering Some Passages from Dēnkard 9 Based on the Zand of Yasna

نویسندگان [English]

  • shole hesarpouladi
  • Ahmad Reza Qaemmaqami
department of ancient languages of Iran, Tehran university.
چکیده [English]

In this article, the contents of the Gāthic Nasks existing in Dēnkard 9 and their relevance to the existing Zand of Yasna and how to deal with each of these Nasks with the Zand of Yasna have been discussed. Gāthic quotations of the Zand of Yasna in summaries of Nasks are sometimes the Pahlavi translation of Yasna and sometimes their commentary, which is an interpretation written on the Pahlavi translation. quotations are sometimes the same as the Zand phrases, and sometimes are different from them. The occurrence of these quotations may indicate that the Pahlavi Yasna existed before the final compilation of the Nasks summarized in Dēnkard 9. The main part of this article is dealt with revising the reading of some words and phrases in Varštmānsar Nask, translated by Ahmad Tafzzoli, using the existing Zand of Yasna. Tafazzoli has mentioned that some phrases in Varštmānsar Nask have been translated to Pahlavi from the Gāthas. Examining some phrases from Varštmānsar in this article shows that the Zand of Yasna is an important tool in studying Pahlavi texts, especially the texts which are derived from the Zand of Yasna and is useful in understanding these texts and the contents they have tried to convey. In each case, first the Avestan text and then the text of Varštmānsar Nask in Tafazzoliʼs reading and translation has been given. Then the text of the Zand on which the revision is based has been mentioned. Finally, the authors tried to revise the text and translation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avesta
  • Translation of Avesta (Zand)
  • Dēnkard 9
  • Pahlavi texts
  • Gāthā
تفضلی، احمد. (1397). تصحیح و ترجمة سوتگرنسک و ورشتمانسرنسک از دینکرد 9. تهران: مرکز دائرﺓالمعارف بزرگ اسلامی.
قائم‌مقامی، سیداحمد‌رضا (1392). دو یادداشت لغوی: «باز یا باز» و «کردار». فرهنگ‌نویسی. 7. صص. 202-213.
Bartholomae, C. (1904). Altiranisches Wӧrterbuch. Berlin: Walter de Gruyter.
Dhabhar, B. N. (1949). Pahlavi Yasna and Visperad. Bombay: Shahnamah Press.
Humbach, H. (1991). The Gāthās of Zarathushtra and the other old Avestan texts, I-II. Heidelberg: Winter.
Insler, S. (1975). The Gathas of Zarathushtra. Leiden: Brill.
Kellens, J. (1998). Considération sur lʼhistoire de lʼavesta. Journal Asiatique 286(2), pp. 451-519.
Kellens, J. & E. Pirart (1988). Les textes Vieil-Avestiques. Vol. I. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert.
Madan, D. M. (1911). The complete text of the Pahlavi Dinkard. Bombay.
Malandra, W. & P. Ichaporia (2013). The Pahlavi Yasna of the Gāthā and Yasna Haptaղhāiti. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert.
Molé, M. (1963). Culte, mythe et cosmologie dans l’Iran ancien: Le problème zoroastrien et la tradition mazdéene. Paris: Presses universitaires de France.
Sanjana, D. P. (1895). The Zand î javît shêda dâd. The Pahlavi Version of the Avesta Vendidâd. Bombay: Education Society's Steam Press.
Schwartz, M. (2003). Gathic Compositional History, Yasna 29, and Bovine Symbolism. Paitimāna, Essays in Iranian, Indo-European, and Indian Studies in Honor of Hanns-peter Schmidt. pp. 195-249. Mazda publishers.