آشپزی در فرهنگ و گویش مردمان بوشهر

مقاله توصیفی

نویسندگان

گروه زبان های خارجی و زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

آشپزی یکی از نمودهای تمدن و فرهنگ در هر قومیتی است و مطالعۀ شیوه­های پخت‌وپز و آیین­ها و باورهای در‌آمیخته با آن قدمی برای درک و شناخت بخشی از فرهنگ آن قومیت است. هدف از مقاله پیش­رو شناخت آن گوشه از فرهنگ پرمایة مردمان بوشهر است که در آشپزی بومی و سنتی آنان جلوه­گر می‌باشد. همچنین، گردآوری واژگان و اصطلاحات مربوط به آشپزی در گویش بوشهری به منظور حفظ آن از فراموشی و نابودی از دیگر اهداف این پژوهش به­شمار می­آید. داده­های این مطالعه به دو روش میدانی و کتابخانه­ای گردآوری شده و جامعۀ آماری، سالخوردگان کم­سواد ساکن شهرستان بوشهر می‌باشند. آن‌چه در این نوشتار آمده، دربرگیرندۀ عادت­های غذایی مردمان بوشهر، آیین‌های گره­خورده با آشپزی، توصیف غذاها، نان­ها، شیرینی­ها و حلواهای محلی همراه با فهرستی از نام ابزارها و اصطلاحات آشپزی رایج در گویش بوشهری است. فرهنگ آشپزی بوشهری همانند دیگر فرهنگ­ها تحت تأثیر شرایط زیست بومی و اقتصادی قرار دارد و بازتابندۀ باورهای دینی و آداب‌ورسوم ملی و نیز نمایانگر دیرینگی این قوم است. از آن‌جا که این فرهنگ امروزه در حال فراموشی است، هرگونه تلاش برای شناساندن و پاسداری از آن بایسته و ارزشمند می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Cooking in Bushehri Culture and Dialect

نویسندگان [English]

  • Naghmeh Hosseini
  • Zahra Momeni
Department of Foreign Languages and linguistics, Faculty of Humanities, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr,I ran
چکیده [English]

Cooking is one of the manifestations of civilization and culture in every ethnicity and studying the cooking methods, customs and beliefs which are mixed with it, is a step to understand a part of that ethnicity culture. The aim of the current article is to investigate that part of extensive culture of people in Bushehr which is manifested in traditional and indigenous cooking. Moreover, collecting cooking vocabularies and terms in Bushehri dialect in order to save them from oblivion and destruction is another aim of this study. The data in this study has been gathered through library and field methods and the participants were some old illiterate people living in Bushehr. The current study contains the eating habits of people in Bushehr, customs which are tied with cooking, the description of foods, different kinds of bread, sweats, and some local Halva along with a list of common cooking terms and tools in Bushehri dialect. Bushehri cooking culture, like that in other cultures, is under the influence of living and economic conditions and reflects the religious beliefs and national customs and indicates the oldness of this ethnicity. Since this culture is sinking into oblivion these days, any effort to introduce and maintain it, will be worthy and essential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bushehr'
  • s local cuisine
  • Bushehr
  • Bushehri Dialect
  • Cooking culture
  • Food habits
آذرلی، غلامرضا (1387). فرهنگ واژگان گویش‌های ایرانی. تهران: هَزار.
افشار، ایرج (1389). آشپزی دوره صفوی. تهران: سروش.
افشار سیستانی، ایرج (1369). نگاهی به بوشهر. تهران: موسسه انتشاراتی و آموزشی نسل دانش.
بلوکباشی، علی (1392). آشپز و آشپزخانه پژوهشی انسان‌شناختی در تاریخ اجتماعی هنر آشپزی. تهران: فرهنگ جاوید.
بوسحاق اطعمه، احمدبن حلاج (1393). وصف طعام. ویرایش محسن آزرم. تهران: چشمه.
حسن دوست، محمد. (1389). فرهنگ تطبیقی- موضوعی زبان­ها و گویش­های ایرانی نو. تهران: فرهنگستان زبان وادب فارسی.
حسن‌زاده، علی‌رضا (1387). خوراک و فرهنگ. تهران: مهرنامگ.
دریابندری، نجف (1379). کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز. تهران: کارنامه.
سدیدالسلطنه بندرعباسی، محمدعلی (1386). سرزمین­های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش. تهران: امیرکبیر.
قاجار، نادرمیرزا (1389). خوراک­های ایرانی (به فارسی سره). پژوهش احمد مجاهد. تهران: دانشگاه تهران.
مظلوم­زاده، محمدمهدی (1383). آشپزی در فرهنگ مردم کازرون. تهران: کازرونیه.
ودادهیر، ابوعلی محمد چقلوند، جلال‌الدین رفیع‌فر و نسرین امیدوار (1393). نظام غذایی بومی-سنتی: پژوهشی مردم شناختی در میان قوم لک در مناطق روستایی و عشایری استان لرستان. توسعه محلی. 6 (1)، صص. 71-106.
یاحسینی، عصمت (1388). غذاهای محلی بوشهر. تهران: طلوع دانش.
Elahi, E. (2003). Harisa. Encyclopedia Iranica,Vol XIII, Fasc.1, p.5.
Montanari, M (2006) Food is culture. Translated by Albert Sonnenfeld. NewYork: Columbia University Press.