بررسی فرایند قلب واجی در گویش تالشی دیگه‌سرایی در چارچوب نظریة بهینگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران

2 دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

مقالة حاضر به بررسی فرایند قلب در گویش تالشی دیگه‌سرایی در چارچوب نظریة بهینگی می‌پردازد. قلب واجی فرایندی واجی است که در آن ترتیب زنجیره‌ها معکوس می‌شود و موضوع مطالعات فراوانی بوده است. این فرایند بر طبق حوزة عملکرد می‌تواند منظم یا نامنظم باشد. معمولاً قلب فرایندی نظام‌مند تلقی نمی‌شود و در میان انواع فرایندهای واجی به صورت فرایندی نامنظم در نظر گرفته می‌شود. اما در برخی از زبان‌ها فرایندی منظم و قاعده‌مند است.  به نظر می‌رسد فرایند قلب اگر هدف ساختاری خاصی را تأمین کند، می‌تواند منظم باشد. این هدف ساختاری ممکن است ماهیتی عام و واجی داشته باشد. تحلیل آن در زبان فارسی نشان می‌دهد که این فرایند در فارسی میانه، پس از حذف واکه‌های پایانی واژه‌ها در غالب موارد به طور منظم عمل کرده و با تغییر توالی واج‌ها، آن‌ها را تابع اصل توالی رسایی یا توزیع رسایی می‌کند که ناظر بر نوعی خوش‌ساختی واجی است. اما در مورد داده‌های مورد تحلیل در این مقاله که به گویش تالشی دیگه‌سرایی مربوط می‌شوند، نمی‌توان از نظم آن سخن گفت. زیرا در حالی که در مواردی برون‌داد فرایند قلب با اصل توالی رسایی و اصل جذب مطابقت دارد، در موارد دیگر توالی واج‌هایی را که تابع اصل توالی رسایی و اصل جذب بوده‌اند، در جهت عکس تغییر داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The analysis of metathesis in Taleshi Digehsarɑee dialect within Optimality Theory

نویسندگان [English]

  • shahram fallah digehsara 1
  • Mohammad Razinejad 2
1 Department of Linguistics, Faculty of humanity, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
2 Associate Professor, University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

This paper studies the metathesis in Taleshi Digehsarɑee dialect within Optimality Theory. Metathesis is a phonological process in which the order of the segments is reversed which has been the subject of many studies. This process can be regular or sporadic, according to the range of application. Metathesis is usually not considered a systematic process and is considered as an irregular process among various phonological processes. But in some languages it is a regular and systematic process. It seems that the metathesis can be regular if it serves a specific structural purpose. This structural goal may be of a general and phonological nature. Its analysis in Persian language shows that this process in Middle Persian, after removing the final vowels of words in most cases, acts regularly and by changing the sequence of phonemes, makes them subject to the Sonority Sequence Principle (SSP) or sonority distribution, which observes a kind of phonological well-formedness. But the data analyzed in this article, which is related to the Taleshi digehsarɑee dialect, cannot be discussed in its order. Because while in some cases the output of the metathesis corresponded to the Sonority Sequence Principle (SSP) and attraction principle, in other cases the sequence of phonemes that were subject to the Sonority Sequence Principle (SSP) and attraction principle was reversed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phonological Metathesis
  • Regular Metathesis
  • Sporadic Metathesis
  • Sonority Sequence Principle
  • Optimality Theory

مراجع

بی‌جن‌خان، محمود (1384). واج‌شناسی: نظریه بهینگی. تهران: سمت.
خنجری، سلمان و محمدتقی راشد محصل (1397). فرایندهای واجی در گویش کردی سنقر کلیایی. مطالعات زبان و گویش های غرب ایران، (۲۱)، صص. 21-41.
سلیمانی، آرزو و عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا (1391). فرآیند تضعیف در گویش لری بالاگریوه: رویکرد بهینگی. پازند، 8 (31)، صص. 23-41.
صفری، ابراهیم (1395). توصیف و تحلیل فرآیندهای واجی گویش گالشی: رویکرد بهینگی. جستارهای زبانی، 7(2)، صص. 143-163.
Ahmadkhani, M., A. kord Zaferanloo kambozia, L. Haji Hasanloo (2016). Phonological metathesis: Intersection of phonology and sociology. LRR, 7 (4), pp. 21-37.
Both, C. A. (2016). Phonological phenomena of Hungarian loanwords in the Romanian language. Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, 8(3), pp. 117-126.
Bradley, T. G. (2006). Metathesis in Judeo-Spanish consonant clusters. In Selected proceedings of the 9th Hispanic Linguistics Symposium, vol. 1 (pp. 79-90). Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project.
Burzio, L. (2002). Surface-to-surface morphology: When your representations turn into constraints. Many morphologies. pp. 142-177.
 Bussmann, H. (1996). Routledge dictionary of language and linguistic.(terj.). London and New York: Routledge.
 Carpenter, A. (2002). Noncontiguous metathesis and adjacency. University of Massachusetts Occasional Papers in Linguistics, 26, pp. 1-25.
Edwards, O. (2020). Metathesis and unmetathesis in Amarasi. Language Science Press.
Gilbert, M. B. (2022). An experimental and formal investigation of Sevillian Spanish. metathesis. Doctoral dissertation. New York University.
Gutiérrez, A. (2010). Metathesis in Nivacle. In Proceedings of the XV Workshop on the Structure and Constituency in Languages of America. UBC Working Papers in Linguistics, Vol. 29, pp. 115-125.
Habib, R. (2022). Metathesis in Syrian Arabic: Types and conditioning factors. Journal of Universal Language, 23(1), pp. 1-34.
Haji Hasanloo, L. (2016). Phonological metathesis: Intersection of phonology and sociology. Language Related Research, 7(4), pp. 21-37.
Heinz, J. (2005). Reconsidering linearity: Evidence from CV metathesis. In Proceedings of WCCFL, Vol. 24, pp. 200-208.
Hock, H. H. (1991). Dialects, diglossia, and diachronic phonology in early Indo-Aryan. Studies in the historical phonology of Asian languages, pp. 119-159.
Hooper, J. (1972). The syllable in phonological theory. Language, 48, pp. 525-540.
Hume, E. (1998). Metathesis in phonological theory: The case of Leti. Lingua, 104 (3-4), pp. 147-186.
Hume, E. N. Smith & J. van de Weijer. (2001). Surface syllable structure and segment sequencing. Leiden, NL: HIL.
Johnson, S. (2021). What Is Metathesis? https://www.infobloom.com/what-is-metathesis.htm
McCarthy, J. (2008). Doing optimality theory. Applying theory to data. Cambridge: Blackwell Publishing.
McCarthy, J. J. (1988). Feature geometry and dependency: A review. Phonetica, 45(2-4), pp. 84-108
McCarthy, J. J., & Prince, A. (1999). Prosodic morphology 1986. Phonological theory: the essential readings, 238-288.
Nurchaerani, M., D. Suganda, E. Citraresmana, D. Harding & S. H. R. Hartadhi (2022). Metathesis in morphographemics: A study case in dysgraphia and non-dysgraphia students. ITALIENISCH, 12(2), pp. 1087-1095.
Selkirk, E. (1984). Phonology and syntax: The relation between sound and structure. Cambridge: MIT Press.
Stranzy, P. (2005). Encyclopedia of linguistics. New York: Fitzroy Dearborn, Taylor and Francis Group.
Wójcik, J. (2012). Metathesis in the history of English. Roczniki Humanistyczne, 60 (5), pp. 45-63.
زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی
دوره 8، شماره 1
شهریور 1402
صفحه 155-172

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 05 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 23 اردیبهشت 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار