صرف فعل در گویش اردستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان‌های باستان دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

گویش اردستانی، که یکی از گویش­‌های شاخه شمالی گروه زبان‌­ها و گویش­‌های ایرانی نو غربی است، در بخش مرکزی شهرستان اردستان از استان اصفهان رایج است. این گویش در کنار گویش زردشتیان یزد و کرمان، گویش کلیمیان یزد و کرمان و نیز گویش‌­های نایینی، انارکی و زفره­ای در گروه جنوب شرقی مجموعه گویش‌­های مرکزی ایران جای دارد. این مقاله به صرف فعل در این گویش می­­‌پردازد و در آن مقولات ماده، وندهای تصریفی فعل، شناسه­‌ها، شیوه ساخت زمان­‌ها و وجه­‌های مختلف مورد بررسی قرار می­‌گیرد. پیکره گویشی مورد نیاز، از طریق مصاحبه با گویشوران زن و مرد از گروه‌­های مختلف جنسی و تحصیلی گردآوری شده است. براساس یافته­‌های این پژوهش، مهم‌­­ترین ویژگی این گویش تمایز بین افعال لازم و متعدی در صرف ماضی و کاربرد ساخت ارگتیو ایرانی میانه در ماضی‌­های متعدی است. ساخت افعال مجهول با استفاده از ماده مجهول به­ندرت در گفتار برخی از گویشوران دیده می‌­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Verb conjugation in the Ardestan Dialect

نویسندگان [English]

  • Mohammad Motallebi 1
  • Sahar Barande 2
1 Assistant Professor in Shahid Bahonar University
2 M.A. in Ancient Culture and Languages, Shahid Bahonar University
چکیده [English]

Ardestan dialect which is one of the dialects of the northern branch of the group of languages ​​and the dialect of the new Western Iran is common in the central part of Ardestan city of Isfahan province. This dialect alongside the Zoroastrian dialect of Yazd and Kerman, the dialect of Kalimian Yazd and Kerman, as well as, Anarak and Zafra dialects is located in the southeastern group of central dialects of Iran. This article is devoted to verb inflection in which categories such as, stem inflectional affixes, identifiers, the way of constructing different tenses & cases are investigated as well. The required dialect corpus is collected through interviews with male and female speakers of various sex and educational groups. According to this research, the most important feature of this dialect is the distinction between transitive & intransitive verbs in past tense inflection & application of ergative-absolutive construction in the transitive pasts. Passive construction by using passive stem is rarely observed in the speech of some speakers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dialectology
  • Central Dialects
  • Isfahan Dialects
  • Ardestan Dialect
  • Verb Conjugation Inflection
  • Ergative Construction
ابراهیمی، قربان‌علی و علی‌رضا عظیم ­پوراردستانی (۱۳۹۰)  واژه­نامه گویش اردستان، اصفهان: فردا.
ابوالقاسمی، محسن (1392) دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
درگاه آمار ملی ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن (مهر 1395) قابل دسترس از www.amar.org.ir دیده شده در 10 خرداد 1396.
کریمی دوستان، غلامحسین و رحمان ویسی (1387) «حفظ یک ماده‌ساز باستانی در ساخت مجهول در زبان کردی»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال 41، شماره 160، صص 137-147.
لکوک، پی­یر (1393) «گویش­های مرکزی ایران»، راهنمای زبان­های ایرانی، جلد 2، ترجمه آرمان بختیاری و همکاران، تهران: ققنوس، صص 517-539.
مشتاقی، مهدی (۱۳۸۹) اردستان در گذر تاریخ، چاپ اول، تهران: مبین اندیشه.
ویندفور، گرنوت لودویگ (1393) «گویش­های ایرانی غربی»، راهنمای زبان­های ایرانی، ان آربور، جلد 2، ترجمه آرمان بختیاری و همکاران، صص 485-487.