بررسی واژه‌های عربی در گویش بستکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

چکیده

زبان و گویش وسیله برقراری ارتباط و حلقه وصل مردم مناطق همجوار در بسیاری از کشورها به شمار می‌رود. مناطق جنوبی ایران با کشورهای ساحلی جنوب خلیج فارس از دیرباز روابط فرهنگی پررنگی داشته­ اند که ازجمله ابعاد این مناسبات، حوزه زبان و گویش است. گویش بستکی از شاخه زبان لارستانی در جنوب ایران است که واژگان فروانی را از زبان‌های محلی حاشیه‌نشینان خلیج فارس وام گرفته است که نشانی از آن­ها در دیگر گویش‌ها و زبان‌های ایرانی دیده نمی‌شود. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای، میدانی و بهره‌گیری از روش بسامدنگاری، با تکیه بر رسانه‌های تصویری حوزه خلیج فارس، به بررسی تغییرات آوایی و معنایی واژگان دخیل عربی در گویش بستکی پرداخته و میزان فراوانی لغات و اصطلاحات دخیل عربی در گویش بستکی را مشخص کرده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که برخی از لغات و اصطلاحات محلی کشورهای جنوبی حوزه خلیج فارس در گویش بستکی، با تغییرات معنایی و آوایی همراه شده، برخی دیگر به دلیل گسترش زبان و رسانه‌های فارسی زبان منسوخ شده و برخی دیگر همچنان به قوت خود باقی است. همچنین فراوانی واژگانی و اصطلاحات دخیل عربی به ویژه لهجه کشورهای حاشیه خلیج فارس در گویش بستکی قابل ملاحظه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of the Arabic Words in the Bastaki Dialect

نویسندگان [English]

  • Mohammad Tadou 1
  • Reza Mirzaei 2
1 Ph.D. Student of Arabic Language and Literature, Imam Khomeini International University
2 Ph.D. Student of Arabic Language and Literature, Imam Khomeini International University
چکیده [English]

Languages and dialects are means of communication and connection between adjacent areas in many countries. Iran's southern coastal areas have long had strong cultural ties with the southern Persian Gulf countries; from among different dimensions of such relations is the domain of language and dialect. Bastaki dialect is a branch of Larestani language spoken in the south of Iran, that has borrowed many words from the local languages spoken in the margins of Persian Gulf. No trace of such borrowings can be found in other Iranian languages and dialects. This article investigates the semantic and phonetic changes of the Arabic borrowings and the frequency of Arabic words and expressions in Bastaki dialect by using library and field research methods as well as concordancing method and by relying on the visual media within the domain of Persian Gulf. Results indicate that some local words and expressions of southern Persian Gulf countries have gone through semantic and phonetic changes, some others have become obsolete due to the widespread use of Persian language and media, and some have survived. The frequency of the words and expressions borrowed from the Arab states in the margins of Persian Gulf is considerable in Bastaki dialect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Language and dialect
  • Bastaki Dialect
  • Arabic Local Dialect
  • phonetic and semantic changes
ابوالعزم، عبدالغنی (2010) معجم الغنِّی، مغرب: دار البیضا.  
ارزن‌کار، محمد صالح (1394) «بررسی گویش لمزانی با تکیه بر ویژگی‌های آوایی و صرفی»، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه هرمزگان.
اقتداری، احمد (1334ش) فرهنگ لاستانی، تهران: فرهنگ ایران زمین.
انجم‌روز، عباس (1376) فرهنگ دری و جغرافیای لارستان، بنادر، جزایر و اعلام، دفتر اول (از آ تا «ج»).
بالود، محمد (1384) فرهنگ عامه در منطقه بستک، تهران: همسایه.  
بستکی، حاج علی‌اکبر (1359) فرهنگ بستکی، ناشر مؤلف.
بنی‌هاشمی، سیدسلیمان (1388) «بررسی ادبیات شفاهی کودکان شهرستان بستک»، رساله کارشناسی ارشد منتشرنشده، دانشگاه هرمزگان.
جمال، محمد (2015) معجم الألفاظ والتعابیر الشعبیة، بحرین: هیئة البحرین للثقافة و الآثار.
حنظل، فالح (2015) معجم الألفاظ العامیة فی الدولة الإمارات العربیة المتحدة، ابوظبی: دار همالیل للنشر.
الرشید، خالد عبدالقادر عبدالعزیز (2010) موسوعه اللهجه الکویتیه، کویت، ط 2.
السبعان، لیلی خلف (2002) معجم الألفاظ الهجة الکویتیة، کویت: مطابع القبس التجاریة.
عبدالحمید عمر، أحمد مختار (2008 م) معجم اللغة العربیة المعاصر، القاهره: عالم الکتب.
گلکار، آبتین، میریلا احمدی و سیده‌مهنا سیدآقایی رضایی (1391) «بررسی وام‌واژه‌های روسی در گویش مازندرانی»، پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی، دوره 1، شماره 2، صص 67 تا 79.
محبی، ناصر (1386) «بررسی گویش، اشعار و داستان‌های شفاهی بستک»، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
موحد، جمیل (1384ش) بستک و خلیج فارس، تهران: بال کبوتران.
نیرومند، سامیه (1390) «بررسی دستوری زبان گویش بستکی»، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه هرمزگان.