همگونی همخوان‌ها در زبان ترکی زنجان: رویکرد هندسه مشخصه‌های واجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

2 دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد قم

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی فرآیند همگونی همخوان‌ها در زبان ترکی زنجان می‌پردازد و برای نخستینبار آنرا در چارچوب نظریه هندسه مشخصه‌ها توضیح می‌دهد. در این پژوهش مشخصه‌هایی که به‌طور مرتب و عمدتا درگیر فرآیند همگونی همخوان با همخوان در زبان ترکی گونه زنجاناست مشخص می‌شود. مسئله پژوهش حاضر قابلیت تبیین فرایند همگونی در زبان ترکی زنجان بر اساس هندسه مشخصه‌های واجی است و اینکه یافته‌های زبان ترکی چه پیامدهایی برای نظریه هندسه مشخصه‌ها به همراه دارد. برای نیل به این مقصود با توزیع پرسشنامه به گویشوران و جمع‌آوری داده‌ها از کتب مختلف و با اتخاذ الگوی هم‌آمدگی- محور به تحلیل داده‌ها پرداخته شد. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن بود که فرایند همگونی همخوان‌ها درزبان ترکی زنجان و در چارچوب نظریه هندسه مشخصه‌های واجی، قابل تبیین است و اکثر همگونی‌ها در شیوه تولید صورت‌گرفته و منجر به همگونی کامل می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Consonant Assimilation in Zanjan Turkish Language: From the Perspective of Feature Geometry

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Hejazi 1
  • Mina Mahdikhani 2
1 Assistant Professor at Islamic Azad University, Qom Branch
2 PhD Candidate of Linguistics at Islamic Azad University, Qom Branch
چکیده [English]

The present study elucidates the process of consonant assimilation in the Turkish language of Zanjan within the theoretical framework of the geometry of phonological features, and specifies the nodes that are regularly involved in consonant assimilation. The theory of the geometry of phonological features is concerned with how different distinctive features get organized by phonological rules. The research question is whether consonant assimilation in Zanjan Turkish language can be explained within the framework of this theory. To answer this question, data was gathered through questionnaires, books and theses written in this field. After the introduction of theory, the right research method was used to analyze data. The observed assimilations were analyzed after identifying the frequency of occurrence. After presenting the samples, a typical example was chosen and a nonlinear representation of samples was provided. The results indicate that Zanjan Turkish language can be explained in terms of the geometry of phonological features theory and that most of the assimilations occur in the root node, resulting in complete assimilation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consonat Assimilation
  • The Geometry Of Phonological Features Theory
  • Zanjan Turkish Language
  • Distinctive Features
  • Compelete Assimilation
آرلاتو، آنتونی (1373) درآمدی بر زبانشناسی تاریخی، ترجمه یحیی مدرسی، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زارع، آمنه و عباس رنجبر (1387) «فرایند همگونی در گویش جهرمی در چارچوب نظریه هندسه مشخصهای کلمنتس». مجله گویش‌شناسی، دوره هفتم، صص 64-47.
زاهدی، کیوان و فیضیه فخاریان (1390) «همگونی همخوان‌ها در زبان فارسی نوین: رویکرد واج‌شناسی هندسه مشخصه‌ها». مجله پژوهش‌های زبا‌ن‌شناسی، دوره دوم،  صص 64-47.
کامبوزیا، عالیه کرد زعفرانلو (1385/ 1392) واج‌شناسی: رویکردهای قاعده بنیاد، تهران: سمت.
کامبوزیا، عالیه کرد زعفرانلو و الهام ثابتی (1392) «فرایندهای واجی همخوانی در گویش کردی کلهری»، فصلنامه جستارهای زبانی، صص 191-222.
کامبوزیا، عالیه کرد زعفرانلو و دیگران (1395) «همگونی همخوان با همخوان در گویش دماوندی: نظریه هندسه مشخصه های واجی»، دو فصلنامه زبان شناسی گویش‌های ایرانی دانشگاه شیراز، سال اول، شماره اول، صص43-72.
نوربخش بیدختی، سهیلا و اعظم استاجی (1391) «انگاره هندسه مشخصه‌های واجی در زبان فارسی»، مجله زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، دوره دوم، صص 85-63.
Clements, G. N. & Hume E. V. (1995) “the internal organization of speech sounds”, In Goldsmith, J. A. (ed.), the Handbook of Phonological Theory, 245-306. Cambridge, MA: Blackwell Publishers
Clements, G. N. (1985) “the geometry of phonological features”, Phonology Yearbook, 2, 225- 252.
Goldsmith, J. (1976) “Autosegmental Phonology”, Massachusetts Institute of Technology, Ph.D. dissertation: Cambridge. [Published by Garland Press, NewYork, 1976]
Hardcastle, W. J. and J. Laver (1997)  the Handbook of Phonetic Sciences, Blackwell.
Hall, T. A. (2008 ) “Middle High German [rs]>[r] as height dissimilation”, The Journal of Comparative Germanic Linguistics, 11, 213-248.
McCarthy, J. J. (1988) “Feature geometry and dependency: a review”, Phonetic, 43, 84-108.
Roach, P. (2000) English Phonetics and Phonology, A Practical Course, 3rd ed., Cambridge University Press.