ORIGINAL_ARTICLE
تناوب سببی در گویش خوری
تناوب سببی نوعی تناوب گذرایی بین یک فعل سببی و همتای ضدسببی آن است. در مورد رابطه بین این دو گونه فعلی به طور کلی دو نوع رویکرد از سوی زبانشناسان اتخاذ شده است: اشتقاقی و غیراشتقاقی. در رویکرد اشتقاقی، یکی از دو گونه، پایه و دیگری مشتق فرض میشود. در رویکرد اشتقاقی پایه ـ ناگذر (رویکرد سببی­سازی)، فرض بر این است که گونه ضدسببی پایه و گونه سببی مشتق است. در حالی که در رویکرد اشتقاقی پایهـ گذرا (رویکرد ضدسببی­سازی) گونه سببی پایه و گونه ضدسببی مشتق فرض میشود. در رویکرد غیراشتقاقی یا پایه ـ مشترک رابطه مستقیم اشتقاقی بین دو گونه برقرار نمیشود و هر دو از یک منبع سوم یا ریشه نشأت می­گیرند. هدف از مقاله حاضر بررسی کارآمدی رویکردهای یاد شده در تحلیل نشانههای ساختواژی فعل­های تناوبی در گویش خوری از زبان­های ایرانی شمالغربی رایج در کویر مرکزی ایران است. شواهد ساختواژی در این گویش نشان می­دهد رویکردهای اشتقاقی به تناوب سببی دارای راهبرد تحلیلی کلی نیستند و تنها قادرند نشانه­های ساختواژی در یکی از دو گونه سببی یا ضدسببی را توضیح دهند. در مقابل به نظر میرسد رویکرد غیراشتقاقی پایه ـ مشترک می­تواند تنوع ساختواژی در تناوب سببی (نشانداری یکی از دو گونه یا هر دو گونه) را در گویش خوری بهطور جامع تحلیل کند.
https://jill.shirazu.ac.ir/article_5374_4a6aa6811599abe9c05cdd3ebd275ac2.pdf
2019-08-23
1
25
10.22099/jill.2019.5374
تناوب سببی
رویکرد پایهـ مشترک
سببیسازی
ضدسببیسازی گـویشخوری
مهدی
عباسی
abbasidorche@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
غلامحسین
کریمی دوستان
gh5karimi@ut.ac.ir
2
استاد زبانشناسی همگانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ریشهشناختی واژههایی از گویش اوزی
گویش اوزی از گویشهای جنوب غربی ایران است. این گویش در کنار گویشهای لاری (اوز، خنج، گراش، جویم، لار و...) مناطق وسیعی از استان هرمزگان (بخشی از بندرعباس، تمامی بندرلنگه، بستک و...) را دربر­ میگیرد (کامیاب، 1:1370) که همگی تحول یافته از زبان فارسی میانه هستند. این گویشها اگرچه تفاوت اندکی با هم دارند اما میتوان آنها را نشأت گرفته از گویش لاری دانست. در این مقاله 15 واژه اصیل گویش اوزی مورد بررسی ریشهشناختی و تطبیقی قرار گرفته است. در هر مدخل ابتدا بر پایه شواهد موجود در خود گویش، روند دگرگونی و ساخت اشتقاقی هر واژه مورد بررسی قرار­گرفته است. سپس معادل آن در دیگر گویش­ها و نیز صورت دوره میانه این واژگان و صورتهای مرتبط ایرانی باستان آنها و نیز ریشه واژه مورد نظر و برابر آنها در دیگر زبانهای هندوایرانی و هندواروپایی آورده شده است. روش تحقیق در این مقاله میدانی است و روش انجام تحلیلی ـ توصیفی است که با استفاده از گردآوری واژهها از منابع معتبر و ضبط صدای گویشور صورت ­گرفته است. بررسی ریشهشناختی و تطبیقی این واژگان نشان دهنده پیوستگی و قرابت این گویش با زبانهای ایرانی در سه دوره تاریخی است که در این سرزمین بدان تکلم شده است. از سوی دیگر بررسی ریشهشناختی این چند واژه اوزی نشان میدهد که گویشهای ایرانی گنجینهای از دادههای زبانهای ایرانی را در خود دارند که هنوز ناشناخته است و بررسی آنها با رویکرد تاریخی، هم ارزش نهفته زبانشناختی این دادهها را آشکار میکند و هم به بررسی و شناخت دیگر زبانها و گویشهای ایرانی کمک میکند.
https://jill.shirazu.ac.ir/article_5375_143309df81c3d289331eb4e7b9ec10a6.pdf
2019-08-23
27
46
10.22099/jill.2019.5375
گویش اوزی
گویش لارستانی
گویشهای جنوب غربی
زبانهای ایرانی
ریشهشناسی
شراره
شفایی
sharare.shf@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستان، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
LEAD_AUTHOR
فرخ
حاجیانی
hajiani@yahoo.com
2
دانشیار فرهنگ و زبانهای باستان، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
AUTHOR
محسن
محمودی
mohsen.official@gmail.com
3
کارشناس ارشد فرهنگ و زبانهای باستان، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی واژهبستها و همخوانهای پایانی گویش تاتی تاکستان براساس نظریه بهینگی
پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بررسی واژ- واجی واژهبستها و حذف همخوانهای گویش تاتی تاکستان در چارچوب نظریه بهینگی. منظور از فرایندهای واژ- واجی آن دسته از تغییرات واجی است که در بافتی صرفی، یعنی در مرز بین تکواژها ایجاد میشود و انگیزه آوایی دارد. روش پژوهش به صورت تحلیلی بوده و دادههای پژوهش از کتابهای تاتی، رادیو و شبکههای محلی گردآوری شدهاند. متغیرهای زبانی بر اساس نوع فرایندهای آوایی و واژگانی دخیل مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش بر آن بودیم تا به واکاوی چگونگی عملکرد فرایندهای واژـواجی از دیدگاه بهینگی در واژهبستها و حذف همخوانهای پایانی گویش تاتی بپردازیم. نهایتاً، براساس دادههای موجود به این نتیجه دست یافتیم که در این زبان گاهی فرایند حذف و گاهی درج در مرز تکواژی رخ میدهد، هرچند فرایند حذف در پیشوندها از مرتبه بالاتری نسبت به درج برخوردار است. اما این امر نشاندهندهی همنوایی یا همان دسیسهی واجی میباشد که نشان میدهد مرتبهبندی محدودیتهای جهانی در این گویش صادق بوده و محدودیتهای موجود در آن با محدودیتهای جهانی همسو است. این پژوهش به پیکره دانش زبانیِ زبانشناسان در مورد گویش تاتی افزوده و پژوهشگران را در شناخت هرچه بیشتر فرایندهای واژ- واجی گویش تاتی و تطابق آن با جهانیهای این حوزه یاری میرساند.
https://jill.shirazu.ac.ir/article_5376_1eb00689a711180b66ce87c6b0b028ec.pdf
2019-08-23
47
65
10.22099/jill.2019.5376
گویش تاتی
نظریهی بهینگی
محدودیتها
فرایند واژ ـ واجی
واژهبست
جواد
رحمانی
javad.rahmani.zaban@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، زنجان، ایران
LEAD_AUTHOR
محمد رضا
اروجی
mohammadrezaoroji@yahoo.com
2
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه زبانشناسی، زنجان، ایران
AUTHOR
بهزاد
رهبر
rahbarbehzad@gmail.com
3
استادیار زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه زبانشناسی، زنجان، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فرایندهای تضعیف و قلب در گویش بختیاری «بروافتو تنگ شا»
هدف از نگارش مقاله حاضر، شناسایی و توصیف فرآیندهای تضعیف و قلب مشترک بین فارسی معیار و گویش بختیاری «بروافتو تنگ شا» یکی از زبانهای ایرانی جنوب غربی است. بدین منظور، ابتدا 150 کلمه از پرسشنامه و واژهنامه گویشی انتخاب و سپس از هشت گویشور بومی بیسواد و کمسواد در سنین 40 تا 80 سال مصاحبه شده است. همچنین از شم زبانی یکی از نگارندگان بهعنوان گویشور بومی و برخی از منابع مکتوب در این زمینه بهعنوان پیشینه پژوهش بهره برده است. دادهها در چارچوب این نظریه تحلیلشده و آوانگاری بر اساس الفبای آوانویسی بینالمللی «آیپیای» انجامشده است. روش پژوهش نیز بهصورت توصیفی ـ تحلیلی است. در تحلیل هر یک از فرآیندها، جدولی از دادهها و قاعده مربوط به آن ارائه گردیده و درنهایت بازنمایی غیرخطی از طریق مشخصههای واجی در برخی از موارد صورت میپذیرد. نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که فرآیند تضعیف در این گویش در چارچوب واجشناسی زایشی قابل تبیین است همچنین بررسی دادههای نشان میدهد که انواع فرآیند تضعیف مانند فرآیندهای همگونی و حذف و ویژگیهای فرونوا و برنوا در این فرآیندها قابل مشاهده است.
https://jill.shirazu.ac.ir/article_5377_b950d756b03659d9f8f95db55416e5a1.pdf
2019-08-23
67
89
10.22099/jill.2019.5377
واجشناسی زایشی
تضعیف
قلـب
فرونوا
برنـوا
شهین
امیرجانی
amirjanitwo@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
عالیه
کرد زعفرانلو کامبوزیا
akord@modares.ac.ir
2
دانشیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
AUTHOR
محمدجواد
حجازی
hejazi_mj@yahoo.com
3
استادیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فرایند تکرار در زبان لاری
گاه گویشوران یک زبان برای رساندن مفهوم مورد نظر خود دست به واژهسازی میزنند و بر این اساس از قواعد و الگوهایی تبعیت میکنند که باعت ایجاد فرایندهایی موسوم به فرایندهای واژهسازی میشوند. فرایند تکرار نیز یکی از این فرایندها محسوب میشود که در اکثر زبانها بهکار میرود و با تکرار کامل یک واژه و یا تکرار تنها بخشی از یک واژه، کلمهای جدید ساخته میشود. این پژوهش به بررسی فرایند تکرار در زبان لاری که یکی از زبانهای جنوب شرقی ایران است و اصالتی بس کهن دارد، میپردازد و واژگانی که بر این اساس ساخته شدهاند را از منظر الگوی ساخت واژهای و معنا مورد بررسی قرار میدهد. واژگان، به صورت کتابخانهای جمعآوری شده و سپس مورد تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در این زبان که خود دارای ساختاری متفاوت میباشد هر دو نوع تکرار کامل و تکرار ناقص وجود دارد و هر یک به نوبه خود به شاخههای متفاوتی تقسیم میشوند، همچنین واژگانی نیز وجود دارند که نمیتوان آنها را به تنهایی بهکار برد و در مواردی نیاز به یک همکرد دارند تا بتوانند در بافت یک جمله قرار گیرند.
https://jill.shirazu.ac.ir/article_5378_fa5f53c046a6da29cbd3c6f8da084c21.pdf
2019-08-23
91
111
10.22099/jill.2019.5378
تکرار کامل
تکرار ناقص
زبان لاری
فرایند تکرار
فرایندهای واژهسازی
حسین
نجاری
najari@shirazu.ac.ir
1
استادیار فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
AUTHOR
شیما
صدیقی
sedighii.sh@gmail.com
2
کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی صورتشناختی تأثیر نابینایی بر جایگاه تولید همخوانهای انسدادی واکدار زبان فارسی در بافت CV
ادراک و تولید چندوجهی گفتار مبحثی است که از دهه 90 تا به حال توجه پژوهش­های مختلفی را به خود جلب کرده است. هرچند نظرات مختلفی در مورد ترتیب اهمیت نقش سیستم­های مختلف ادراکی بر گفتار ذکر شده است اما در مورد این نکته که اطلاعات گفتاری دیداری یادگیری بخش­های خاصی از گفتار در نوزادان را تسهیل می­کند اتفاق نظر وجود دارد. در این پژوهش تجربی تأثیر محرومیت مادرزادی نابینایی بر تولید انسدادی­های واک­دار زبان فارسی و راهبردهای جبرانی دانش­آموزان نابینا برای تولید این واج­ها مورد توجه قرار گرفته است. تعداد 864 نمونه آوایی که 8 دانش­آموز نابینای مادرزاد و 8 دانش­آموز بینا آنها را به طور طبیعی تولید کرده بودند در حین سه تکرار همخوان­های انسدادی زبان فارسی در توالی CVC ضبط شد. نتایج تحلیل گذر سازه­های دوم و سوم نشان داد آسیب بینایی می­تواند بر اختلاف فرکانس شروع و پایان گذر سازه دوم بعضی از هجاها تأثیرگذار باشد. همچنین نتایج نشان داد بینایی بر فرکانس­های شروع و پایان گذر سازه­های دوم و سوم و اختلاف فرکانس شروع و پایان گذر سازه سوم تأثیرگذار نبود.
https://jill.shirazu.ac.ir/article_5379_405d7223b7dbc898b431e216d65e9f7a.pdf
2019-08-23
113
135
10.22099/jill.2019.5379
جایگاه تولید
نابینایی
گذرهای سازه دوم و سوم
انسدادهای واکدار زبــان فارسی
طاهره
محمودی احمدآبادی
t.mahmoodi2008@gmail.com
1
دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
AUTHOR
ارسلان
گلفام
golfamarsalan@gmail.com
2
دانشیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
ماندانا
نوربخش
nourbakhsh@alzahra.ac.ir
3
استادیار دانشگاه الزهرا
AUTHOR
عالیه
کرد زعفرانلو کامبوزیا
akord@modares.ac.ir
4
دانشیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
AUTHOR